Stromen van bloed en te weinig empathie.

Inleiding

Het is niet aan mij om te oordelen of de doelstellingen van het Hogarth Shakespeare project gehaald zijn. Dit geldt tevens voor de vraag of de vertaling van Shakespeare's Macbeth naar een hedendaagse thriller, spelend na de oliecrisis in 1973 in een Schots stadje, geslaagd is te noemen. Ter beoordeling ligt een thriller ter lezing en beoordeling voor, zonder verdere historische achtergrond. Het zou uiteraard bijzonder interessant geweest zijn te vernemen hoe de creatieve gigant uit Stratford-upon-Avon (1564-1616) zijn Macbeth anno 2018 vorm gegeven zou hebben. Van Jo Nesbo weten we het nu.

Over het boek.

Wat een geweldig intro van Jo Nesbø. In de eerste vier bladzijden beschrijft hij de val van een regendruppel over een roestige, vervallen, corrupte stad totdat de druppel valt op een helm en het leren jack van een motorrijder, een Norse Rider, lid van de gelijknamige outlaw motor gang.
De toon is gezet. Drugs en corruptie en daarmee de macht in dit stadje. Daar draait het om. De toon is hard, erg hard en donker, heel erg donker. Nesbo, toch al geen lachebekje, heb ik slechts een keer kunnen betrappen op een min of meer grappige opmerking. Het lijkt wel of het verhaal speelt in een post apocalyptische, dystopische wereld waarin recht en orde begrippen uit lang vervlogen tijden zijn.
De loodzware noodlotsbestemming is door Nesbø uitstekend invoelbaar en met veel gevoel voor dramatiek beschreven. Het drie, vier maal benoemen van dezelfde zaken in steeds andere bewoordingen verhoogt het dramatisch effect. Het regent het gehele boek door, het is koud en kil in de stad en in de harten van de hoofdrolspelers.
Wat door moet gaan voor liefde is het ijsharde niets ontziende streven naar aanzien, prestige en macht. Lady, een ambitieuze, manisch depressieve vrouw, op het waanzinnige af, heeft de broek aan en stuurt de teruggevallen Macbeth naar een roemloos einde. Geweld en bloed, veel geweld en veel bloed zijn de onmisbare bestanddelen in dit koningsdrama.
,
Af en toe vliegt Nesbo heerlijk uit de bocht. De drie heksen voorstellen door een shemale en twee verminkte Chinese zussen die bedreven waren in de productie van heroïne in een opiumkit in Bangkok en die nu datzelfde kunstje uithalen voor Hecate, de maffiabaas, in een mysterieus productieproces waarbij uiterst obscure ingrediënten gemengd en gekookt worden, is een grandioze vondst.
Wijkt ‘Macbeth’ af van hetgeen we gewoon zijn van Jo Nesbø? Ja, vooral in het gebruik van pathetische, gezwollen, barokke, theatrale woordgebruik en zinsopbouw, duidelijk afwijkend van zijn ander werk. Is het de bedoeling van Nesbø geweest om het bombastische stuk van Shakespeare op deze manier te eren en een ode te brengen aan de Engelse schrijver?

En dan die rare trekjes in het SWAT team! Kreten als ' Trouw en broederschap. Gedoopt in vuur, Verenigd in bloed' neigen naar Teutoonse tendensen, nog eens versterkt door een leider met charismatische trekken en het legitieme gebruik van geweld door de overheid of wat daar voor door moet gaan. Klassieke kenmerken van een verdorven isme.
Nesbø, in navolging van Shakespeare, maakt er een geweldig gewelddadig zootje van. In de klassieke strijd van goed tegen kwaad wordt ruimschoots baan gemaakt voor ontrouw, verraad, dood, wraak,machtsmisbruik en – wellust en dat alles gegoten in stromen van bloed.
Nesbø schrijft uitstekend, maar op een of andere manier heeft het boek, met uitzondering van bepaalde stukken, me te weinig geboeid. En dat zijn we niet gewend, niet in de Harry Hole reeks en zeker ook niet in zijn losstaand thrillers. Is het de barokke schrijfstijl geweest die onafgebroken over de lezer wordt uitgesproeid? Het ouderwets aandoende, niet aansprekende, naar de jaren zeventig van de vorige eeuw getransformeerde koningsdrama?
Er zitten een aantal superieure, spannende Nesbø gedeelten in het boek en een fraai apocalyptisch slot maar bij elkaar opgeteld biedt deze som onvoldoende tegenwicht om bv een vergelijking met ‘De zoon’ of ander werk te kunnen doorstaan.

Vier sterren

Jac Claasen