Anders Kind: een monument voor Jesse

But still we are free,
No one tells the wind which way to blow.

Deze regels uit ‘Dawning is the day’ van The Moody Blues vormen het motto van Anders Kind, de debuutroman van Monique Kroezen (1970). Een van haar eigen kinderen, zoon Justin, is meervoudig complex beperkt. Dat betekent dat je leven er heel anders uit komt te zien. Ver weg van de ‘roze wolk’ die je misschien verwacht had. Wat je als ouder doormaakt vormt de basis van deze roman, die onmiskenbaar autobiografische elementen bevat. De roman opent prachtig met een scene waarin Nicole in het ziekenhuis zwanger onder de douche staat. “De warme stralen van de douche zoeken een weg over mijn dikke buik. Het is alsof ze achter elkaar rennen, als kleine kinderen die krijgertje spelen. Ik zou graag even met ze meedoen en de angst die telkens opnieuw de kop op steekt, vertrappen onder de zolen van de kinderschoentjes.” De spanning zindert al in deze eerste zinnen.

Nicole is kapster, moeder van Sil en getrouwd met Siem. Siem is ontzettend ambitieus, werkt bij een zaadveredelingsbedrijf en zijn carrière gaat boven alles, zelfs boven zijn huwelijk en de aandacht voor zijn zoon. Hij wil promotie maken. Hij is de nummer één, “een selfmade man met een groot ego plus maatpak”. Hij is al een keer promotie misgelopen toen Nicole van Sil zwanger was en nu, net als hij in beeld is om in Thailand een zusterbedrijf op te zetten, is Nicole opnieuw zwanger. Hij is niet blij met de zwangerschap en hij beseft niet dat ook hij verantwoordelijkheid draagt. De zwangerschap voelt voor Nicole zo anders dan die bij Sil. Jesse wordt geboren. Hij heeft een schisis (hazenlip). Nicole wil alles voor haar zoon doen, voelt zich wat schuldig aan zijn handicap. “Ik wil een muur opbouwen tussen mij, Jesse en de rest van de wereld. Ik ben er om hem te beschermen.” Steun van Siem in deze moeilijke begintijd is er niet. Hij wil alleen maar doorwerken. Nicole voelt zich alleen staan, maar heeft gelukkig de steun van onder meer haar ouders. Haar schoonouders, en met name de schoonmoeder, moet niets van Nicole hebben. Ze is maar kapster en ‘past dus niet in hun cultuur.’ Siem vertrekt naar Thailand en laat Nicole en Sil achter en laat weinig meer van zich horen. Te druk met de zaak en met een Thaise schone. Jesse blijkt het Cornelia de Lange Syndroom te hebben, een zeldzame genetische aandoening – net als Justin, de zoon van de auteur. Nicole zegt haar baan op en doet alles voor Jesse. We gaan mee in de rollercoaster waarin ze terecht komt. De ziekenhuisopnames volgen elkaar snel op. Siem wil scheiden, wil al dat gedoe met Jesse niet. Dat heeft een enorme impact op Nicole. Ze staat er helemaal alleen voor. Totdat ze een ambulancebroeder ontmoet, Jan. Siem komt zichzelf in Thailand ook tegen en denkt na over zijn leven. Het achterlaten van zijn gezin doet hem meer dan hij gedacht heeft, maar hij blijft in Thailand. Nicole trouwt met Jan. Dan is ze opnieuw zwanger….

De auteur heeft met ontzettend veel gevoel, recht uit het hart geschreven. Ze geeft ons een inkijkje in de ‘andere kant’ van het leven als je een beperkt kind hebt. Maar maakt ook duidelijk welke impact het op je leven heeft. Hoewel Jesse een ander kind is houdt Nicole erg van hem. Ze geniet vooral wat Jesse wel kan. Hij is alleen ‘anders kind.’

Het verhaal is in de ik-vorm geschreven en wordt chronologisch verteld. Regelmatig zijn er flashbacks waardoor we de personages beter leren kennen, we hun ontwikkeling zien. We krijgen inzicht in waarom ze zo zijn. Daardoor worden het mensen van vlees en bloed, waarachtige personages en krijg je een genuanceerd beeld van hen. De andere personages blijven vrij vlak, maar storend is dat allerminst.

Hoeveel ellende kan een mens verdragen, denk je regelmatig als je het verhaal leest. Vrij nauwgezet wordt een periode van zo’n tweeëneenhalf jaar beschreven. Enige verdichting had het verhaal compacter kunnen maken en daardoor sterker. De auteur slaagt er in de aandacht goed vast te houden. Zo vraag je je af hoe de ouders van Siem reageren op Jesse. Pas na honderd pagina’s komen zij in beeld. Langzamerhand worden de losse puzzelstukjes samengevoegd tot één beeld.

Monique Kroezen heeft een prettige schrijfstijl en neemt de lezer op authentieke wijze mee in de gevoelens en emoties die Nicole ondergaat. De onvoorwaardelijke liefde en zorg voor Jesse is het grote thema van het boek. De auteur weet zich perfect te verplaatsen in hoe een kind, in dit geval Sil, denkt. Over de schisis van zijn broertje zegt Sil: “Zijn mondje is stuk. Die moeten ze nog dichtplakken in het ziekenhuis.”

Er had wel wat meer aandacht aan de redactie gegeven kunnen worden. Er zijn zinnen die niet lekker lopen , een aantal keer komt dezelfde zinsnede voor ‘de aderen liggen diep’. Meerdere malen wordt de apostrof verkeerd gebruikt, “Jesse’s luchtwegen, dat zijn allemaal Jesse’s, Jesse’s kamer”.
Monique Kroezen heeft met deze roman een monument gebouwd voor Jesse.

“Je maakt ons leven anders
Niet minder mooi maar anders
Je maakt dat we anders denken
Anders voelen
(…)
Wat is het leven anders, mooi!”