Disco Inferno 40 jaar later: hilarisch

1977. Disco is hot! De film Saturday Night Fever breekt alle records, de moves van John Travolta doen de meisjesharten sneller kloppen en de falsetstemmen van de BeeGees brengen de discotheekbezoekers in vervoering met nummers als Stayin’Alive, How deep is your love, Night Fever, More than a woman, Jive Talkin’. Een jaar later verscheen Grease wederom zo’n kaskraker, nu veertig jaar geleden. Jongeren konden in de disco iemand anders zijn, weg van de saaie sleur van het leven, konden de blits maken met spannende dance-moves.

De cover van Braken van Louis van Dievel (1953) refereert direct aan de pose die John Travolta op de originele hoes van de soundtrack aannam. Braken is een kleine nietszeggend, gesloten gehucht, ‘een plek waar geen wegwijzers naar toe wijzen. Braken is een nest met een frituur en een busdepot. En een grenspaal. Wij gebruiken het woord Braken niet in die betekenis. Wij zeggen spouwen, brokken of overgeven,” vertelt Gilbert, het hoofdpersonage uit de novelle. Voor een mooi meisje moest je echt de grens over naar bijvoorbeeld Wernhout. Hij had maar één passie: dansen. Hij was ooit ‘the king of the dancefloor.’ En dansen doet hij nog steeds om aan de werkelijkheid te ontsnappen, net als Tony Manero in Saturday Night Fever. Tony was een medewerker in een verfwinkel in Brooklyn die alles zou doen om aan zijn uitzichtloze leven te ontsnappen. Op heel natuurlijke wijze verbindt Louis van Dievel het verhaal van de film met dat van Gilbert. Gilbert werkt als ambtenaar op het kadaster in Brasschaat en zit zwaar onder de plak bij zijn ouders. Ontkomen aan de verstikking van Braken is nagenoeg onmogelijk en als het dan al lijkt te lukken, krijgt Gilbert spontaan last van zijn darmen, kramp, ‘kleefkak.’ Braken is uitzichtloos.

In Disco Inferno, de placet to be, is Gilbert nog steeds de koning van de dansvloer, zij het dat de babyboomers inmiddels gepensioneerden zijn geworden die hun vrouw hebben laten zitten voor een mokske van vijfenveertig. Gilbert zorgt dat er omzet gedraaid wordt en krijgt daarvoor betaald. Maar een mokske is niets voor hem. Hij kijkt in een monoloog terug op zijn leven. De verstikkende invloed van zijn ouders en hun verstarde opvattingen worden op hilarische wijze beschreven. Als Gilbert eens een meisje mee naar huis krijgt wordt haar gevraagd of ‘ze al gebruikt is’ . Van Dievel is een rasverteller en weet in weinig woorden een perfecte sfeer neer te zetten.

Zijn personages zijn van vlees en bloed, gewone mensen. Het verhaal lijkt ‘terloops’ verteld te worden, maar is coherent gecomponeerd en werkt naar een verrassend plot toe.

De novelle is in spreektaal geschreven. Geen gestileerde taal, maar echte spreektaal. Dat maakt de novelle, het verhaal zo authentiek en inleefbaar. Voor de Nederlanders die niet zo vertrouwd zijn met de Vlaamse uitdrukkingen is het even wennen. Maar het zijn juist deze metaforen, woorden die de jus geven aan de taal: “Ik krijg er de weubbes van”, “een rare kwiet”, “moeder heeft snotvalling”, “ik maak die janmijnkloten met zijn plastron kapot,” “poepeloerezat”, “ik hen me een stuk in de voeten gedronken”, “ze zag bleek van de colère,” “blèten”, “zal het gaan”. En wat te denken van de uitdrukking ‘dames met een gecraqueleerd decolleté”, je ziet het voor je.

Gilbert lijkt zoveel jaren later in de Disco Inferno zich ontworsteld te hebben aan zijn ouders. Hij heeft een appartement in Gooreind. Hij komt er steeds terug naar de disco om daar op zijn lief Rebecca, die niet mooi was, maar geweldig kon dansen, te wachten. Rebecca is diep beledigd door de ouders van Gilbert en heeft hem aangeboden met haar mee te gaan en nooit meer terug te keren naar zijn vader en moeder. “Ik kon het niet. Ik ben van Braken. Daar haat ge uw ouders, maar ge verloochent hen niet.”

Met dansen blijft Gilbert ‘Stayin’Alive”. Hij lijkt zich vrijgevochten te hebben en dan komt aan het eind van de novelle de ontnuchtering.