Soms wordt het allemaal een beetje veel

Portret van een moordenaar is een non-fictie boek, doorspekt met een flinke hoeveelheid fictie. Het is dus niet mogelijk om een recensie te schrijven die alleen ingaat op zaken als een spannend plot, interessante hoofdpersonen en of het boek wel of niet goed geschreven is. De hoofdpersoon ligt immers al vast: Jack the Ripper. Volgens Cornwell is dat Walter Richard Sickert. En ik geef hiermee niets weg van het plot, want het hele boek berust op het feit dat Cornwell ervan overtuigd is dat Sickert Jack the Ripper was. En Jack the Ripper is, voor wie er oog voor heeft, een heel interessante hoofdpersoon. Op het laatstgenoemde, of het boek wel of niet goed geschreven is, kom ik later terug.

Er zijn twee dingen die mij – en naar ik aanneem ook andere lezers – onmiddellijk opvallen. Ten eerste, dat Patricia Cornwell, die toch door haar werkervaring en als auteur van een flinke reeks intelligente boeken, waarin vaak seriemoordenaars een rol spelen, moet bekennen dat voor haar bezoek aan Engeland in 2001 nog nooit van Jack the Ripper had gehoord. Als gevolg hiervan kan je merken dat dit boek toch wel specifiek voor de Amerikaanse markt geschreven is. Persoonlijk vind ik het nogal vreemd dat Cornwell nog nooit van Jack the Ripper had gehoord. Het toont maar weer eens hoe beperkt de kennis is die de gemiddelde Amerikaan heeft van Europese geschiedenis. Verder wordt er in het boek uitgebreid stilgestaan bij de verschillen tussen het Engelse en het Amerikaanse rechtsstelsel. Nou kan dat verder geen kwaad voor een Nederlandse lezer, omdat er ook nogal wat verschillen zijn tussen het Nederlandse en het Engelse rechtsstelsel. En dat was 120 jaar geleden al niet anders. Verder viel me nog op, en dat vind ik toch vreemd, dat het onderzoek dat Cornwell naar Jack the Ripper heeft ingesteld, volgens haar eigen zeggen nog lang niet is afgerond. Aan de ene kant schrijft ze dat men nog niet klaar is met het onderzoeken van alle bewijsmateriaal dat zij tegen Sickert heeft gevonden, aan de andere kant beweert ze bij hoog en bij laag dat Sickert Jack the Ripper was. Het hele boek staat dan ook vol met beweringen als ´zou kunnen zijn´, ´zou hij wellicht gedaan kunnen hebben´ enzovoort. Mijn grote vraag is dus waarom dit boek nu al op de markt gebracht is. Had ze niet kunnen wachten tot alle onderzoeken waren afgerond?

Dat Patricia Cornwell de gave heeft om een uitstekend verhaal neer te zetten, weten we al. Dit verhaal is dan ook niet beter of slechter dan we gewend zijn uit haar romans. Soms krijg ik de indruk dat zij een beetje heen en weer springt tussen het schrijven van een spannend verhaal en een non-fictieboek. Dit komt omdat het verhaal van haar eigen onderzoekingen vermengt wordt met het verhaal van Sickert, het verhaal van ´Jack the Ripper´, het verhaal van Scotland Yard en alle informatie over de geschiedenis van Londen, het Engelse rechtsstelsel aan het eind van de 19e eeuw, met als ´toetje´ nog de verhalen van de eerste echtgenote van Sickert, de beroemde schilder Whistler (een Amerikaan), en een deel van het verhaal van inspecteur Abberline (die, zoals Cornwell schrijft, helemaal, maar dan ook helemaal niets over Jack the Ripper heeft geschreven; de vraag is dan waarom die man eigenlijk genoemd wordt).. Soms wordt het allemaal een beetje veel, en kreeg ik de indruk dat het boek zo volledig mogelijk moest zijn, maar toch nog ´verteerbaar´ voor het grote publiek.
Voor wie nog nooit een boek over Jack the Ripper heeft gelezen, is dit wel een uitstekend boek om mee te beginnen. Voor wie dat wel heeft gedaan, kan het wellicht een goede aanvulling zijn. Of Cornwell inderdaad bewezen heeft dat Sickert Jack the Ripper was, laat ik graag over aan de experts.