Het einde in zicht

Geslepen speurders kunnen op grote supportersscharen rekenen. In een enkel geval wel twintig jaar lang. Het is precies datgene wat Ian Rankin met zíjn inspecteur John Rebus heeft bereikt. Voor de Schotse auteur een signaal dat het wel mooi is geweest. Binnen afzienbare tijd laat hij het huwelijk met zijn protagonist ontbinden. Daarmee is het gevreesde einde van de Rebus-serie nagenoeg een feit. Gedenk de doden  is het op een na laatste boek uit de serie. Heel begrijpelijk zijn de verwachtingen nog hoger gespannen dan normaal.

In Gedenk de doden  wordt een verkrachter kort na zijn vrijlating vermoord. Zijn schedel is ingeslagen en uit zijn jas is een stuk nylon weggesneden. Er zijn op dat moment al twee andere vrijgekomen verkrachters van het leven beroofd. De kans dat een seriemoordenaar rondwaart, wordt steeds groter. Inspecteur Rebus is vastbesloten het moordmysterie te ontrafelen. Ondertussen staat in Edinburgh en Gleneagles de G8-top voor de deur en vinden er op grote schaal voorbereidingen plaats die de veiligheid van de wereldleiders moeten garanderen. Tijdens het openingsdiner van de G8-top in Edinburgh volgt er een ander probleem. Een parlementslid is van de borstwering van een kasteel naar beneden gestort. De aanleiding is totaal onbekend; een ongeluk, moord of zelfmoord, alles is mogelijk. Tot overmaat van ramp krijgt ook Siobhan, de partner van Rebus, het zwaar te verduren. Tijdens een demonstratie geeft iemand haar moeder een harde klap op haar hoofd waarna ze in het ziekenhuis belandt. Het is een raadsel wie deze daad op zijn geweten heeft. Rebus en Siobhan is geen enkele adempauze gegund. De tijd om de drie verschillende voorvallen op te lossen is zo goed als verstreken.

‘'Voor iedereen die op 2 juli 2005 in Edinburgh was.'’ Zo opent Gedenk de doden. Rankin, die zelf in Edinburgh woont, schenkt geregeld aandacht aan de demonstraties die tijdens de G8-top plaatsvonden. Inspecteur Rebus wordt hierbij door zijn meerderen buitenspel gezet. Hij mag zich niet met de beveiliging bemoeien, maar raakt er op een bepaalde manier toch bij betrokken.
De auteur laat zijn hoofdpersonage erg veel tegelijk doen. Misschien wel te veel. Een vermeende seriemoordenaar, de vreemde dood van een parlementslid, de aanslag op Siobhans moeder en de hectiek in Edinburgh, vormen tezamen een overvolle agenda die op de een of andere manier moet worden afgehandeld. Ze zorgen er in ieder geval voor dat je je om de haverklap afvraagt of er verbanden zijn en zo ja, welke. Rankin smeedt de vele draden heel langzaam tot een mooi geheel. Toch lijkt hij op een punt tekort te komen. Een thrillerauteur hoort je om de zoveel pagina’'s een dreun te verkopen, ongeacht of het om een schokkende of een emotionele bom gaat. Op dit gebied laat Rankin het deels afweten. Daar staan een paar onverwacht humoristische voorvallen tegenover. Bush die van zijn fiets valt, is hier nog het beste voorbeeld van. En de opstandige, sarcastische en ongezond levende Rebus doet als altijd een duit in het zakje.

Het einde van het boek laat een ietwat rare smaak achter. Wel of niet een open einde? Helemaal bevredigend kun je het niet noemen. Rankin zal het beste van zijn kunnen voor zijn laatste boek hebben bewaard.