Leren op een leuke manier

Wie bedenkt er nou een geschiedenisboek dat niet chronologisch is opgezet? De geschiedenisleraar die we allemaal hadden willen hebben: Geert Mak. De reis die John Steinbeck ooit maakte in 1960 is de leidraad waarbij Mak zijn lezer voortdurend heen en weer stuurt in de tijd. Alles over de Amerikaanse geschiedenis kan besproken worden op ieder willekeurig moment. Soms worden zaken die jaren uit elkaar liggen aan elkaar gekoppeld of net zo makkelijk verbonden met het hedendaagse Amerika.

En of je nou veel of weinig kennis hebt van de Amerikaanse geschiedenis: Mak neemt je bij de hand en schildert het op een rustige en ontspannen toon voor je uit. Zijn enorme kennis blijft mij verbazen, en wordt gelukkig nooit (kijk-mij-nou-wat-ik-allemaal-weet)vervelend.

Wat mij betreft had het onderdeel ‘politiek’ wel wat teruggeschroefd mogen worden, dan was het boek binnen de door mij bevorzugte 500 pagina’s gebleven.

Inhoudelijk ben ik zeer onder de indruk, ik heb veel geleerd van dit boek. Omdat Amerika mijn hele leven al een wereldmacht is, ben ik snel geneigd om te vergeten dat dit land een hele jonge geschiedenis heeft in vergelijking met Europa. Toen 500 jaar geleden het koloniseren van Amerika begon, waren het vooral de avonturiers die Europa verlieten. De basis voor het huidige Amerika werd dus gevormd door mensen die kozen voor kansen en onzekerheid. Daar tegenover staat het Europa met minder kansen maar wel veel zekerheden.
Het verschil in Godsdienst(beleving) is ook historisch bepaald: terwijl de Godsdienst in Europa altijd hiërarchisch van bovenaf werd opgelegd met alle nare gevolgen van dien, groeide het in Amerika veel meer van onderaf, vanuit het volk.

De teneur van het boek is wel een beetje negatief voor wat betreft de toekomst van Amerika. Eigenlijk liep het boek bij het verschijnen in 2012 al vooruit op de verkiezingen van Trump en de ‘angry white man’. Zowel Steinbeck (in 1960!) als Mak (in 2010) zagen de teleurstelling om zich heen. De middenklasse kon zijn American Dream niet waarmaken, het Amerikaanse Credo (vrijheid, gelijkheid, individualiteit) kwam meer en meer onder druk te staan. Zaken waar men altijd trots op was, zorgen nu bij een groot deel van de bevolking voor teleurstelling en boosheid. Helaas kan iets dat eeuwen is gegroeid niet door 1 president worden veranderd. Dus misschien krijgt Chief Seattle van de indianenstam Duwamish toch gelijk toen hij in 1854 zijn land moest overdragen aan de blanke settlers: ‘Maar waarom zou ik rouwen om het ontijdige lot van mijn volk? Stam volgt op stam, en natie volgt op natie, als de golven van de zee. Het is de natuurlijk orde, en verdriet is zinloos. Uw neergang ligt misschien in de verre toekomst, maar zal zeker komen. Want zelfs de Blanke Man, wiens God met hem wandelde en sprak als met een vriend, is niet gevrijwaard tegen dit gemeenschappelijke lot’ p.343.