De Genade van de Radch – Ann Leckie

In de laatste vijftig jaar (wat klinkt dat al oud, niet?) heb ik veel, heel erg veel, sciencefiction gelezen. Het moet in de duizenden boeken lopen. Toen ik serieus, of misschien liever gezegd, met volwassen SF, begon, was SF booming in Nederland. Meulenhoff, Bruna, Luitingh, Ridderhof, Scala en weet ik al wat niet meer stortte zich in de SF reeksen. Ik ‘boomde’ lustig mee en verslond de pockets, want dat waren het meestal, met tientallen. De kwaliteit was wisselend, maar wat heeft dat nu niet. Pink Floyds albums waren ook niet allemaal meesterwerken (maar de meeste wel), maar dat terzijde. SF ik lustte er wel pap van en nog steeds. Toen in de loop van de jaren negentig de ‘boom’ uit de SF reeksen ging en de SF, die dan nog verscheen, zich weer verschool tussen de ‘gewone’ boeken, waren ze voor fanaten zoals ik, nog steeds wel te vinden. Maar het was niet genoeg en daarom richtte ik me op de Engelstalige boeken en kocht vooral boeken waarvan de trilogieën in het Nederlands bij deel 2, of erger, bij deel 1 waren blijven steken en met hernieuwd enthousiasme wierp ik me volledig op het Engelstalige gebeuren. Maar dat viel niet mee. Sommige schrijvers zoals Peter F. Hamilton en Allen Steele, lazen gemakkelijk weg, maar anderen… dat ging een stuk stugger. Soms gewapend met een woordenboek kwam ik er wel doorheen. Maar welke SF termen verzonnen door de schrijver, zijn gemakkelijk te vertalen. Als je de betekenis dan niet uit de tekst op kan maken, dan raak je een heel stuk van het verhaal kwijt. Of erger… je snapt er helemaal niets meer van. Bovendien duurde een Engelstalig boek lezen bij mij twee keer zo lang als een Nederlandstalig boek. En bovendien was ik er aan het einde van het boek nooit zeker van of ik het wel helemaal gesnapt had. Frustrerend! Gedesillusioneerd keerde ik maar weer terug naar het Nederlands en was blij met alle SF die me in de schoot geworpen werd.
Wat wil ik nu eigenlijk zeggen met bovenstaand verhaal? Nou… dat ik de Radschaai trilogie van Ann Leckie van ze langzalzeleven nooit in het Engels had kunnen lezen zonder compleet de weg kwijt te raken. Sterker nog… als ik al geen vijftig jaar SF achter de rug had, dan zou het me in het Nederlands niet eens lukken. De relaties, de klonen die een verschillende agenda ten opzichte van elkaar kunnen hebben, de bewuste AI’s en de doorheen gehusselde persoonsvormen… ze zijn allen zeer verwarrend. Ik ben ook wel heel erg geïnteresseerd hoe jullie de reeks ervaren hebben, dus…
Hoe dan ook… van de drie delen vond ik deze laatste de minste. Over de eerste twee delen was ik (lees mijn eerdere recensies) heel positief, maar bij deze… ik weet niet of het zo is, maar het lijkt of Ann Leckie moeite had er een punt achter te zetten en ook niet heel erg wist hoe het te doen. De oplossing verraste Vlootkapitein Breq zelf ook, had ik de indruk. Ik wil niet perse zeggen dat het derde deel nooit geschreven had moeten worden, maar een goede afronding had ook in deel twee plaats kunnen vinden en een tweeluik was prima, zo niet te zeggen, beter geweest.
Ann Leckie heeft inmiddels een nieuw boek op stapel staan. Sterker nog het komt deze maand (september) uit. Het heet Provenance en het verhaal spreekt me, voor zover ik dat nu kan bepalen, wel aan. Maar toch maar in het Nederlands, als het effe kan.

Jos Lexmond