Ronduit teleurstellend

De historicus Yuval Harari heeft met zijn werken Sapiens en Homo Deus een soort status als beroemdheid verworven. Deze boeken zijn van een hoger niveau dan het boek 21 Lessons for the 21st Century. Door de grondige analyse en de kraakheldere schrijfstijl zijn deze werken bijna onovertrefbaar. Dit niveau haalt Harari’s meest recente werk (helaas) bij lange na niet.

De titel is al misleidend te noemen omdat hij niet daadwerkelijk oplossingen biedt voor thema’s als terrorisme, religie, nationalisme en andere zaken. Erger nog is de tegenstrijdigheid en de oppervlakkige analyse die hij vaak maakt in zijn 21 hoofdstukken. Een voorbeeld hiervan is dat Harari de mens bijna reduceert tot een combinatie van bio chemicaliën zonder vrije wil en bewustzijn maar tegelijkertijd als les voor de mens in de 21ste eeuw de ken uzelf spreuk meegeeft uit de tijd van Socrates. Het fascinerende van het boek en meteen ook het enig lichtpuntje is dat Harari het aandurft om onderwerpen en uitdagingen aan te snijden die de wereld van vandaag vormen.

Zijn schrijfstijl, alhoewel kraakhelder, gaat ten koste van de grondigheid van zijn analyse. De onderbouwing is vaker dan mij lief is, te summier voor de conclusies die hij trekt. Vooral het laatste hoofdstuk over meditatie komt uit de lucht vallen en valt behoorlijk uit de toon. Wat dit hoofdstuk heel ironisch maakt is dat alle meta-verhalen door Harari als onzinnig en fictie worden afgedaan, maar tegelijkertijd beschrijft hij hoe meditatie betekenis geeft aan zijn leven.

Harari wordt vaak afgedaan als onheilsprofeet maar die rol gaat hem veel beter af als die van goeroe. Hopelijk zal hij in zijn volgend werk het commerciële aspect en de zogenaamde lessen loslaten en datgene doen waarin hij goed is: een scherpzinnige analyse schrijven over de grote problemen in de wereld en de weg die de mensheid bewandelt briljant uiteenzetten. En zelfs na, dit teleurstellend werk, zal ik weer trouw wachten op zijn volgend werk.