Nuchtere Kijk Op Seksualiteit

Vreemde gewaarwording dat je het allerlaatste werk leest van één van Neerlands meest productieve auteurs van na de Tweede Wereldoorlog. In die zin voelt het onkies om een stevig oordeel te vellen over een roman met een emotionele lading rond zijn publicatie. Laat ik niet lang stilstaan bij de oppervlakkige bijrollen en de clichématige schets van een strenge Christelijke dorpsgemeente. Echt beklijven doen de terloopse filosofische inzichten óók al niet. Wat vooral opvalt is dat het een vrolijke ondertoon heeft van twee jonge mensen aan de vooravond van hun nieuwe leven. Een minderjarig meisje experimenteert met haar ontluikende seksualiteit. Een optimistische twintiger probeert een probleemrelatie af te sluiten door een nieuw leven op te bouwen in een dorpsgemeenschap. Tussen de twee ontstaat een seksuele spanning die voor de buitenwacht de aanzet geeft tot roddel en achterklap.

Gelukkig zwicht Bernlef niet voor voorspelbaar gedoe met verboden liefdes en seksuele taboes, maar houdt hij de seksuele spanning tussen de twee personages tot iets wat nooit direct uitgesproken wordt. Hun wederzijdse aantrekkingskracht is een volstrekt onschuldige chemie zonder element van machtsmisbruik. Vooral de oudere leraar-figuur weet waar de grenzen liggen om met de maatschappelijk afgekeurde verlangens van en naar het rijpende jonge meisje. Geen seksueel misbruik is hier een keuze en niet gekoppeld aan de impliciete verlangens zelf.

In een tijdsgewricht waarin de meningen over pedofilie continu schipperen tussen demonisering of verheerlijking, is het fijn dat de oude Bernlef nog de nuchterheid weerspiegelt van een generatie waar open gesproken wordt over seksualiteit als iets wat er nou eenmaal bestaat tussen mensen.