De drek van Antwerpen weet nauwelijks te beklijven

In het Antwerpen van 1850 werken adjunct-commissaris Sipido en inspecteur Pecher samen in een onderzoek naar een Jack the ripper gelijkende moordenaar. Zijn werkwijze is om vrouwelijke prostituees met een zaag te verminken en ze daarna bruut te vermoorden. Het onderzoek van Sipido en Pecher wordt echter bemoeilijkt wanneer de zaak hen naar een groots netwerk van kinderprostitutie leidt waarbij enkele hooggeplaatste functionarissen zijn betrokken. En dat terwijl de roep om gerechtigheid vanuit de lagere klassen steeds groter wordt en er een heksenjacht ontstaat naar de mogelijke dader.
Schrijver Jan Lampo is van huis uit wetenschappelijk medewerker aan het AMVC-Letterenhuis te Antwerpen. Hij neemt ons met dit boek mee in een tocht door de drek van de Vlaamse geschiedenis. Zijn universum wordt namelijk bevolkt door pooiers, hoeren, hoerenlopers en andere vunzige personages aan de onderkant van de samenleving. Het wordt allemaal nog iets dikker aangezet met open riolen en de weinig subtiele beschrijvingen van moord en seksueel geweld. Maar gelukkig lopen er ook nog kunstenaars en dichters rond die wat schoonheid in de barre werkelijkheid weten te creëren.
Het intrigerende uitgangspunt van een noir detectiveverhaal in de Vlaamse geschiedenis wordt niet goed uitgewerkt. Jan Lampo maakt namelijk veelvuldig gebruik van een koddig Antwerps, dat wellicht meehelpt aan sfeer en authenticiteit maar dat tegelijkertijd ook een tikkeltje kinderlijk klinkt. Soms voelt het voor een Nederlandse lezer aan alsof we te maken hebben met het taalgebruik uit een oude Suske en Wiske. Door de vele schunnige grappen in de dialogen wordt dat olijke nog eens extra dik aangezet. Ook de karakters hebben een zekere koddigheid over zich en ze zijn te geforceerd om ze serieus te kunnen nemen. Het ergste is de engel met de zaag uit de titel zelf; over wiens motieven ik niet verder uitwijd dan dat ze aan de slappe kant zijn. Maar ook het politieduo in de hoofdrol komt nooit tot een volledige bloei, omdat Lampo te weinig balans weet te vinden tussen hun onderzoek en de motieven van de daders. Het maakt deze roman een wat vermoeiende ervaring die eerder geforceerd smakeloos dan geloofwaardig is.