Groepsrecensie De Perfecte Buren - Leesclub van Lettervreters - Elke dag een druppel gif - Wilma Geldof

Groepsrecensie 'Elke dag een druppel gif' - Wilma Geldof
Genre: Oorlogsroman
Uitgever; The House of Books en Uitgeverij Moon
ISBN: 9789048820368
Uitvoering; paperback
Aantal pagina's; 368
Uitgegeven; oktober 2014


Maarten is elf jaar als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Als nsb-kind is hij het mikpunt van pesterijen. Terwijl zijn oudere broer Walter aan het oostfront vecht, voert Maarten op school zijn eigen kleine oorlog. Dan wordt hij, tot grote trots van zijn vader, toegelaten tot de Reichsschule, een ‘Hitlerschool’. Terwijl heel Nederland gebukt gaat onder de verschrikkingen van de nazi’s, is Maarten voor het eerst sinds lange tijd weer gelukkig. Maar dan capituleert Duitsland en breekt voor Maarten pas echt de oorlog uit. Als hij negentien jaar is, krijgt hij een relatie met Hanne. Zij is fel antinazi en Maarten kan niet langer zwijgen over zijn verleden. Er is iets wat hij als dertienjarige heeft gedaan wat mogelijk grote gevolgen heeft…
Elke dag een druppel gif is een schitterend verhaal over een vader-zoonrelatie, uitsluiting en het verlangen naar liefde, en zet de lezer aan het denken over individuele keuzes die ook nu aan de orde kunnen zijn.

Lezers; Coenraad, Karin, Veronique en Chester
Groepsrecensie samengesteld door Karin en Patrice (Team DPB)
Recensieboeken zijn beschikbaar gesteld door The House of Books/Uitgeverij Moon, waarvoor hartelijk dank.

Over de auteur

Wilma Geldof werkte in psychiatrische centra en voor de Raad voor de Kinderbescherming. Sinds 2010 is ze fulltime schrijfster, columnist en schrijfdocent bij onder meer schrijfschool ScriptPlus. In haar werk gaat Wilma heftige onderwerpen niet uit de weg, waarbij ze vaak kiest voor het perspectief van een jongere.

Cover

Veronique; De cover van het boek laat een jongetje zien die nieuwsgierig meekijkt terwijl Duitse militairen op de achtergrond meekijken. Wat ook het verhaal wel een beetje weergeeft. Maarten is opgegroeid in een gezin, waarbij al snel duidelijk wordt dat vooral de vader gelooft in de Duitse mening.

Coenraad; Als je de cover van Elke dag een druppel gif zie weet je meteen waar het boek over zal gaan . Het geeft heel mooi weer waar het boek voor staat. De oude foto en de felle kleuren erop staan weer symbool voor de groeperingen die het moesten ontgelden. Als je dit boek in de boekhandel/winkel ziet liggen valt het op en vraagt om verdere inspectie. ...Heb je gelezen waar het over gaat zeker kopen.

Karin; Bij het zien van de goed gekozen cover moest ik wel even slikken. Vooral wat betreft de binnenkant van de flap. De jeugd, kinderen nog die zo vol overtuiging de Hitlergroet brengen. De cover krijgt van mij een dikke 9.

Chester; De cover bestaat uit een archieffoto van de Tweede Wereldoorlog. Er staat een aantal soldaten op met een tweetal kinderen. Eentje staat voorovergebogen om zijn rug als 'schrijftafel' ter beschikking te stellen. De titel staat in vrij felle kleuren en neemt een prominente plek in. De achterkant is gifgroen (evenals het woord gif). Hoewel ik het groen als ondersteuning van het woord 'gif' wel kan begrijpen, vind ik de kleuren nogal vloeken met de afbeelding op de cover. Het trekt wel de aandacht. Ik geef de cover een 7 (vanwege de foto).

Samenvatting

Coenraad; Maarten is een elf jarige jongen als de oorlog uitbreekt. Hij en zijn broer Walter groeien op in een NSB gezin. Maarten wordt natuurlijk gepest en hij heeft het gevoel dat hij op de tweede plaats komt bij zijn vader. Walter zijn broer heeft zich aangemeld bij het het leger en vecht met de Duitsers aan het Oostfront. Op school heeft Maarten het niet makkelijk en wordt ook flink gepest en dan laat Arthur zijn beste vriend hem ook vallen. Maar als Maarten aangenomen wordt op de Reichshule een Hitlerschool is zijn vader trots op hem. Als de oorlog afloopt dan begint voor Maarten pas echt de oorlog en dan gaat hij ook geestelijk een gevecht aan.......

Karin; Het boek bestaat uit een aantal tijdsdelen zowel van voor, tijdens en na de oorlog. Het boek begint na de oorlog als Maarten Prins 19 jaar oud is en men in Nederland probeert de gruwel van de oorlog achter zich te laten. Het wordt al snel duidelijk dat Maarten door de vragen van zijn vriendin Hanne zijn NSB opvoeding niet zo makkelijk kan afschudden.

Chester; 'Elke dag een druppel gif' vertelt het verhaal van Maarten Prins. Een gevoelige jongen die op een kwetsbare leeftijd opgroeit tijdens de oorlog. Hij is elf als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Als zoon van een NSB'er heeft hij een zware tijd op de HBS, omdat hij mishandeld en gepest wordt door schoolgenoten die hem maar een 'landverrader' vinden.

Karin; Opgroeien in een NSB gezin. Het verhaal vertelt het leven van Maarten, zijn oudere broer Walter en het ideaal van hun vader dat een enorme stempel op het gezin drukt. Als Maarten naar de HBS gaat worden de daden van de Duitsers steeds duidelijker. Als NSB kind wordt Maarten flink gepest. Soms kan zijn broer hem uit de brand helpen totdat Walter vertrekt naar het front.

Chester; Zijn oudere broer Walter kan in eerste instantie nog helpen, maar die vertrekt uiteindelijk (geheel in het gedachtegoed van de NSB) om aan het Oostfront met de Duitsers mee te vechten tegen de Russische communisten.

Karin; Maarten wordt toegelaten tot de Reichschule en voor het eerst in jaren wordt hij niet meer gepest. Hij is er met gelijkgezinden en is hij gelukkig. Terwijl Nederland zucht onder het juk van de Duitse bezetting, gaat hij naar school, maakt muziek en heeft goed te eten.
Dan capituleert Duitsland en langzaam maar zeker wordt het Maarten duidelijk wat de oorlog in werkelijkheid is geweest.

Chester; Als het ondenkbare gebeurt, namelijk de capitulatie van Duitsland, wordt Maarten als NSB'er van kamp naar kamp gestuurd en onder erbarmelijke omstandigheden vastgehouden. Door zijn jeugdige leeftijd komt hij uiteindelijk in een heropvoedingskamp terecht en daar wordt hij geconfronteerd met de verschrikkingen die de Duitsers hebben veroorzaakt. Zijn hele gedachtegoed stort ineen en Maarten blijft achter met een immens gevoel van ongeloof en een ondraaglijk schuldgevoel.

Conclusie

Coenraad; Het verhaal is geschreven op ware feiten en Wilma heeft hierom heen een prachtig mooi verhaal geschreven . Het verhaal begint na de oorlog en wordt afgewisseld met de tijd gedurende de oorlog en hierdoor laat Wilma zien wat de gevolgen zijn van het opgroeien in een NSB gezin tijdens en na de oorlog. Dit zijn de twee belangrijkste ingrediënten van dit prachtige geschreven boek. Tevens wordt de vader zoon relatie goed benadrukt. Het is niet makkelijk om als kind anders te denken en dan ook nog de goedkeuring van zijn vader te krijgen . Tijdens het lezen vraag je jezelf af wat zou je zelf gedaan hebben in die tijd op die leeftijd want zijn je ouders niet je grote voorbeelden en helden....

Chester; Wilma Geldof heeft met 'Elke dag een druppel gif' een indrukwekkende roman geschreven. Het verhaal grijpt je bij de strot en neemt je mee vanaf de eerste pagina's. Net zoals bij 'Mijn vader was een NSB'er' (Elmer den Braber) word je als lezer keihard geconfronteerd met de scheidslijn tussen 'goed' en 'fout'. Waar ligt de grens tussen idealisme en extremisme? Zoals Hans Teeuwen zou zeggen, “bij geweld” natuurlijk. Maar wat als je de vergelijking van de kreeft die in de pan gekookt wordt, als uitgangspunt neemt? Elke dag een druppel gif dus.

Coenraad; Wilma heeft de karakters goed uitgewerkt en ik heb me ook in hun kunnen verplaatsen maar tegelijkertijd vroeg ik me ook dingen af. Komt het ook niet omdat we nu heel veel meer kennis en feiten hebben uit die tijd. Als je op die leeftijd opgroeit in die tijd heb je bij lange na niet alle informatie die we nu hebben. Plaats het eens in de huidige tijd en nu zijn er nog steeds mensen die strijden voor een betere wereld in hun ogen dus wat is er eigenlijk gebeurd met alle kennis uit die tijd.

Chester; Maarten groeit op met het gedachtegoed van de NSB. Zijn vader is partijlid van het eerste uur en een bevlogen verteller. Ondanks zijn stellige overtuiging van het gelijk van het socialisme, merk je (vooral in het begin) dat hij niet direct Nazi of uitgesproken anti-semiet te noemen is. Hij spreekt zich vooral uit over de staat van Nederland en bijvoorbeeld het hoge werkloosheidsgehalte. Maartens vader is ook geschokt als ze constateren dat het echt de Duitsers zijn die Nederland binnenvallen. Hij is nationaal-socialist. Samen één volk. In die beleving past geen massadoding van mede-burgers zoals in Rotterdam. Wat Wilma Geldof hiermee aan lijkt te willen geven, is het gevaar van de geleidelijkheid. Elke opvatting, religie of voorkeur kan, in het juiste (of verkeerde eigenlijk) klimaat uitmonden in extremisme. Als NSB'er wordt de vader van Maarten direct na de inval van Duitsland opgepakt door de Nederlandse overheid als 'landverrader'. Een actie die mogelijk zijn sympathie voor Duitsland als 'verlosser' in plaats van 'bezetter' eerder aanwakkert dan teniet doet.

Veronique; Het boek sprak me in eerste instantie aan omdat dit verhaal eens geschreven is vanuit de andere kant van de oorlog. Normaal gaan de boeken altijd over de onderdrukten in de oorlog, echter in “Elke dag een druppel gif” wordt het verhaal verteld vanuit de kant van de duitse aanhang. Dit geeft een heel andere kijk op alles. En laat je ook zien dat niet alleen de joden het moeilijk hadden maar dat Maarten ook gelijk een stempel krijgt van Landverrader, terwijl hij naar mijn idee vooral meeloopt met wat zijn vader hem leert.

Chester; Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Maarten. Een jongen die smacht naar goedkeuring van zijn vader. Hij kijkt enorm tegen zijn vader op en hangt elke avond aan zijn lippen. De redevoeringen van zijn vader worden beargumenteerd op basis van bijvoorbeeld het werkloosheidscijfer, of het falen van de regering als ze – tegen beter weten in – Nederlandse soldaten als kanonnenvoer ten strijde laat trekken tegen de oppermachtige Duitsers. Volgens vader zijn de meeste Nederlanders blind voor datgene wat zich voor hun ogen afspeelt en in de ogen van een jonge tiener is daar geen speld tussen te krijgen. Uiteindelijk komt misschien iedereen op een leeftijd waarop men 'zelf na gaat denken', waarbij mogelijk het gedachtegoed waarmee je opgegroeid bent, in twijfel wordt getrokken. Maar vanuit huis krijg je altijd een raamwerk van de waarheid mee en dit is bijzonder lastig te ontworstelen. Zeker als dit van buitenaf ook nog eens bevestigd wordt door propaganda en het gedrag van de mensen om je heen (verregaande treiterijen op school bijvoorbeeld).
Wilma Geldof weet werkelijk op sublieme wijze de dynamiek van het menselijk gedrag te beschrijven.

Veronique; Maarten, de hoofdrolspeler, is naar mijn gevoel erg naïef in het begin. Hij denkt dat als hij een vriendin krijgt alle problemen opgelost zijn. Daarnaast wil hij blijven geloven dat zijn vader niks wist van de Jodenvervolging, al kan ik dit ook geloven omdat je niet wilt geloven dat je vader slechte dingen gedaan heeft.

Chester; De menselijkheid en de dualistische realiteit worden met bijzondere doeltreffendheid verwoord. Het boek kent vele lagen. De relationele afhankelijkheid, de fragiliteit van de eigen identiteit als deze gestoeld blijkt te zijn op de 'verkeerde informatie'. En wat is verkeerde informatie? Hoe wordt dat bepaald? Wie heeft daarin het laatste oordeel?

Karin; Iedereen die dit boek heeft gelezen, zal net als ik ver na de oorlog geboren zijn. Nederland was weer opgebouwd en wij groeiden op in vrijheid en zonder angst. Wat mij het meest bijbleef van dit boek is mijn gevoel bij Maarten en Walter. Hoe fout kan een kind zijn? Zijn vader heeft een wereld voorgespiegeld gekregen die meer dan ideaal zou zijn. Mijn eerste gevoel was toch: het kind wist niet beter. Hij verdedigde zijn ouders tegenover de andersdenkenden. Bij Walter blijf je je afvragen voor wie hij naar het front ging. Was het zijn strijd of die van zijn vader?

Chester; 'Elke dag een druppel gif' doet je anders kijken naar de motivaties van mensen en hoe deze gevoed worden door de omgeving. Je handelt naar wat je weet en wat je meekrijgt. Tegenwoordig is het verkrijgen van informatie vele malen eenvoudiger dan in die tijd. Hoe meer informatie je hebt, hoe kritischer je kunt zijn. Daarbij weet Wilma Geldof het onwrikbare karakter van 'absolutie' bespreekbaar te maken.

Veronique; In het begin had ik erg veel moeite om in het verhaal te komen, maar gaandeweg wilde ik steeds door blijven lezen. Het verhaal gaf me wel een triest gevoel en de naweeën van de oorlog zijn heel duidelijk aanwezig in het leven van Maarten. Daarnaast speelt schaamte een hele grote rol. Na de oorlog krijgt Maarten een relatie krijgt met Hanne. Ze is fel tegen de nazi's en Maarten moet op een bepaald moment wel over zijn verleden vertellen. En is daarmee bang dat hij Hanne verliest.

Beoordeling

Coenraad; Wilma heeft met dit verhaal een kant van de oorlog belicht die niet vaak wordt beschreven en hierdoor krijg je de oorlog ook eens van de andere kant te zien.

Veronique; Wilma Geldof weet een realistisch verhaal te schrijven en hierin is duidelijk merkbaar dat ze voldoende research naar de gebeurtenissen gedaan heeft, waardoor je een idee hebt of je een waargebeurd verhaal gelezen hebt.

Chester; Het hele verhaal zit meesterlijk in elkaar, is dramatisch in menselijkheid en rauw in dialogen. De pijn van verlangen naar liefde (van ouders, minnaars, vrienden), de keiharde realiteit van de overlevingsdrang, de nukkigheid van idealen, de roekeloze 'wraakzucht' van kinderen … Het is een boek dat zich hardnekkig in je gemoed nestelt. De schrijfstijl van Wilma Geldof is zeer prettig om te lezen. Vanaf pagina 1 zit je gelijk in het verhaal. Ze schrijft je als het ware een paar oogkleppen aan die je in staat stellen om het boek in 1 ruk uit te lezen. De karakters zijn bijzonder goed uitgewerkt, hoewel de relatie tussen Maarten en Hanna (toch een spil in de vertelwijze) nog wat open eindjes lijkt te hebben.

Karin; Wat me wel verbijstert na het lezen van dit verhaal is: wat is er in al die jaren veranderd? We hebben schijnbaar heel weinig geleerd van de Tweede Wereldoorlog. Opnieuw zijn
grootmachten bezig de voor hen ideale wereld te scheppen, ongeacht het aantal slachtoffers dat daarvoor moet vallen.

Coenraad; 4 sterren

Veronique; Dit boek krijgt van mij 4 van de 5 sterren.

Chester; 'Elke dag een druppel gif' heeft op mij een enorme indruk gemaakt. Bijzonder verhaal, fenomenaal geschreven. Ik geef dit boek 5 sterren.

Karin; Wilma heeft een verhaal neergezet dat mij in ieder geval nog heel lang bij zal blijven. Het boek krijgt van mij 5 sterren

Tijdens de groeps-chat en ook nu in de recensies blijkt dat de lezers erg onder de indruk zijn van dit verhaal. De uitdieping van de karakters en de prettige schrijfstijl maken dat er niets dan lof is voor 'Elke dag een druppel gif'.