Gebaseerd op Stieg Larssons onderzoek

Een aantal jaren geleden kreeg de Zweedse onderzoeksjournalist Jan Stocklassa de kans, een deel van het archief van journalist-auteur Stieg Larsson in te zien. Op dat moment was Stocklassa al een aantal jaren bezig de moord op Olof Palmen te onderzoeken. Larsson had zich ook al vastgebeten in deze moord, ruim vóór hij begon aan zijn Millennium trilogie.

Stocklassa start zijn verhaal dan ook met het moment, dat hij toegang krijgt tot Larssons archief. Vervolgens beschrijft het eerste deel van zijn boek Larsson en zijn onderzoek. In deel 2 beschrijft Stocklassa zijn vervolg-onderzoek, gebaseerd op wat Larsson had ontdekt en hijzelf heeft ontdekt.

Larsson en Stocklassa hebben verschillende uitgangspunten. Die komen wel samen, als Stocklassa tegen het einde van zijn boek een theorie lanceert. De theorie is gebaseerd op alle verzamelde informatie en beschrijft aanleiding tot de moord, hoe die is gepleegd en de ruime kring van betrokkenen.

Het hele dossier is door Stocklassa overhandigd aan de politie. Die heeft in de meer dan 30 jaar te maken gehad met zo'n 130 meest halve-gare mensen die bekend hebben, diverse onderzoeksjournalisten en allerlei theorieën.

Ik had het boek op mijn leeslijst gezet, maar vorige maand kwam de Guardian met een "long read" artikel ( dd 16 mei 2019) van journaliste Imogen West-Knight, waarin de Zweedse politie liet weten dat ze hoopten de zaak snel rond te krijgen. In het artikel werd het onderzoek van Stieg Larsson aangehaald en Stocklassa geciteerd. Voor mij aanleiding om te proberen een exemplaar van Stocklassas werk te pakken te krijgen.

Eerlijk is eerlijk: dit verhaal gebaseerd op feiten, leest als een trein - of beter: thriller. Ik was zo geboeid dat ik het boek binnen 24 uur uitgelezen heb. Maar dat wil niet zeggen, dat je als lezer niet af en toe met gekromde tenen zit. Niet zozeer over het onderzoek van Stieg Larsson, maar vanwege de werkwijze van Stocklassa- met name z'n opgeduikelde "Praagse connectie".

Vóór je begint te lezen, dien je je te realiseren dat dit boek gebaseerd is op een nooit afgerond onderzoek van Larsson. Bovendien gaat het om een moord die meer dan 30 jaar geleden werd gepleegd. Het historisch kader is belangrijk: de bom-aanslag op het ANC kantoor in Londen? Dat was voor mij helemaal nieuw.

Stocklassa en Larsson hadden verschillende theorieën. Daarnaast is het archief van Larsson véél uitgebreider dan wat Stocklassa mocht inzien en mocht meenemen. Tegen het eind van z'n verhaal, lijkt Stocklassa ook lichtelijk te ontsporen. Blijft overeind: zal over een paar jaar blijken dat Stieg Larsson gelijk had? Zal blijken dat Stocklassas theorie juist was?

Ben je geïnteresseerd? Lees het verhaal van de journaliste van de Guardian als inleiding, zodat je een indruk hebt wat er toen gebeurde en nu nog steeds speelt. Bovendien ken je dan een paar namen en zie je foto's van personen die opduiken in dit non-fiction boek, dat verder weinig illustraties bevat.