Een fantastische prestatie

De film 'The Killing' van Stanley Kubrick werd bij zijn première in 1956 gezien als een meesterwerk, een moderne film noir. De gelijknamige, met de BAFTA AWARD bekroonde, Deense tv-serie uit 2012 had inhoudelijk niets met Kubricks Killing van doen, maar qua vorm des te meer. Donker van kleurstelling, kleurloze gebouwen en vertrekken, duistere straten en een constant onheilspellende sfeer. De realiteit gehuld in een grauwe regenjas. Inhakend op het enorme succes van de tv-serie besloten de makers om ook een boek te laten maken van 'The Killing', gebaseerd op de tv-serie. Een normaal verschijnsel. Van veel succesvolle tv-series zijn boekbewerkingen gemaakt. Soms zelfs van elk tv-verhaal één apart boekje.

Voor het boek De Killing luidde de opdracht echter anders. Schrijver David Hewson, bekend van zijn thrillers die zich in Rome afspelen, werd gevraagd om van de 20 tv-afleveringen één boek te maken. Een moeilijke opdracht. Het enige houvast dat Hewson had, was de doorlopende verhaallijn waarin de moordrecherche van Kopenhagen probeerde de moord op ene Nanna Birk Larsen op te lossen. Het grote probleem voor Hewson was dat elke tv-aflevering natuurlijk een eigen spanningsboog had met diverse zijdelingse verhaallijnen. In elke tv-aflevering werd een nieuwe hoofdverdachte onder de loep genomen die aan het slot afviel, zodat de centrale moordvraag onbeantwoord bleef. Hewson stond dus voor de keuze om een geheel eigen verhaal te bedenken, uiteraard met dezelfde hoofdpersonen, of de diverse verhaallijnen uit de tv-serie zoveel mogelijk te volgen en aan elkaar te plakken. Hewson koos uiteindelijk min of meer voor de laatste optie. Hij comprimeerde de 20 verhaallijnen tot 3 verhaallijnen en bedacht een geheel eigen slot.

Het verhaal van De Killing draait om de moord op de 19-jarige Nanna Birk Larsen. Men vindt haar vastgebonden in de achterbak van een auto die uit het water wordt getakeld. Onderzoek wijst uit dat zij langdurig is verkracht en daarna levend het water in is gereden, waarna zij is verdronken. De auto waar zij in lag is van het campagneteam van politicus Troels Hartmann die zich kandidaat stelt voor het burgemeesterschap van Kopenhagen. Hoofdcommissaris Sarah Lund die op het punt staat naar Zweden te emigreren, stelt haar verhuizing uit om de moordzaak op te lossen. Geen gemakkelijke zaak, want er zijn verdachten in overvloed: het jaloerse ex-vriendje van Nanna, een zedendelinquent die net uit de gevangenis is ontslagen, een politicus, een eenzame knecht van haar vader, een stille bewonderaar, een campagnemedewerker enz, enz... Maar, daar waar Agatha Christie 180 pagina's nodig had om uit een kasteel vol verdachten de moordenaar te vissen, daar heeft Hewson maar liefst 686 pagina's uitgetrokken om het moordmysterie te ontrafelen.

Hewson heeft zijn uiterste best gedaan om veel van de spanning uit de tv-serie te behouden. Dat is hem gelukt. Hij heeft zijn verhaal op zeer filmische wijze opgebouwd. Veel afwisselende locaties en razendsnel verplaatsende acties. Net als in de tv-krimi's zit het boek boordevol korte scenes, afgerond door cliffhangers die vele vragen openhouden en nieuwe vragen toevoegen. Dat het verhaal voor een groot deel voortgang vindt door middel van zeer natuurgetrouwe dialogen komt de snelheid alleen maar ten goede.

IJzersterk in het boek is ook de moeizame samenwerking tussen de bedachtzame en slimme Sarah Lund, die op het punt staat te emigreren, en haar beoogde opvolger commissaris Jan Meyer, een kort aangebonden, opvliegende man die eerst doet en dan nadenkt. Een dergelijke tegenstelling tussen personages maakt dat de lezer partij kiest en emotioneel betrokken raakt bij het verhaal. Bovendien brengt het onderzoek Sarah Lund naar de hoogste politieke kringen, waar zij kan rekenen op felle tegenstand. En, hoe meer tegenwerking een hoofdpersoon ondervindt, hoe meer identificatiemogelijkheden voor de lezer. Een romantechnische truc die altijd werkt.

Hewson is een vakman die met De Killing een fantastische prestatie heeft neergezet. Zijn manier van vertellen is ontspannen. Fraaie sfeerbeschrijvingen wisselt hij kundig af met spannende actie en sterke dialogen. De setting is op dorpse wijze benauwend en de karaktertekeningen van zijn hoofdpersonen zijn doordacht. Ook de manier waarop hij het moordonderzoek mengt met de politieke intriges getuigt van meesterschap. Dat de structuur van tv-serie en boek deels overeenkomen is wellicht een tikkeltje storend voor diegenen die de tv-serie kennen. Voor hen is het boek deels een herhaling. Voor diegenen die alleen het boek zullen lezen is er alleen dat razend spannende verhaal met gelaagde plotlijnen waarin niet alleen een gruwelijke moord wordt onderzocht, maar waarin ook een duistere kant van onze moderne samenleving feilloos wordt blootgelegd. Een intrigerende feuilleton, gecomprimeerd tot één fantastisch boek.