Sterk, intelligent en actueel

Het komt niet vaak voor dat een debuut wereldwijd zo goed en sensationeel wordt ontvangen als Ik ben pelgrim. De Brits-Australische auteur van dit boek, Terry Hayes, heeft dit voor elkaar gekregen. Hij is niet onbekend met schrijven, want de oorspronkelijke journalist heeft scenario’s geschreven voor onder andere films als Mad Max en Vertical limit. Al vanaf zijn vijfde jaar wilde hij auteur worden, maar na een aantal ‘omzwervingen’ heeft hij pas in 2013 deze droom kunnen verwezenlijken en het krijgen van een boekencontract vindt hij het hoogtepunt van zijn carrière tot nu toe.

In een kamer van een obscuur hotel in New York wordt het zwaar verminkte lichaam van een jonge vrouw gevonden. Het lijkt een ‘normale’ moord in het drugscircuit te zijn. De man die door inspecteur Bradley om assistentie is gevraagd, ontdekt een aantal opvallende dingen. Waarbij het meest bijzondere is dat een dergelijk moordscenario in een door hem geschreven boek voorkomt. Deze man, later wordt hij Pelgrim genoemd, wordt door het hoofd van een geheime Amerikaanse dienst gevraagd achter een terrorist, de Saraceen, aan te gaan. Dit leidt hem naar diverse landen op de wereld, maar zorgt ook voor de oplossing van de moord in New York.

Het verhaal, dat uit vier delen bestaat, begint vanuit het perspectief van een aanvankelijk onbekende man. Later zal blijken dat hij bij zijn werk voor de geheime dienst verschillende namen heeft gebruikt. Aanvankelijk is het vooral een opsomming van het werk dat hij heeft verricht, maar ook hoe hij inspecteur Ben Bradley heeft ontmoet. Is dit taaie kost? Nee, zeker niet. Toegegeven, het gedeelte waarin deze uiteenzetting wordt verteld, sprankelt niet, maar het intrigeert wel degelijk. Het is van wezenlijk belang voor de rest van het verhaal. Als dit zou ontbreken, en dat realiseer je je achteraf, dan is het verhaal niet compleet en mis je hoe dan ook de broodnodige informatie.

Het tweede deel begint met het verhaal van de Saraceen. Hoe hij is opgegroeid en wat hij als jonge jongen heeft meegemaakt. Hayes heeft zich hier als het ware verplaatst in het hoofd van deze moslimjongen, later man, en verhaalt op een soms aandoenlijke, maar levensechte en zelfs ook nog begrip opbrengende manier hoe die jongen radicaliseert en strijder wordt. De lezer hoeft niet veel verbeeldingskracht te hebben om zich te realiseren dat dit voor vele jonge moslims opgaat. En dat staat dan los van de terroristische daden die ze later plegen. Want die zijn natuurlijk nooit goed te praten.

Ik ben Pelgrim heeft verschillende, korte en lange, verhaallijnen. Deze lijken op het eerste gezicht niets met elkaar te maken te hebben of lijken zelfs niet eens in het verhaal te passen. Maar Hayes zorgt ervoor dat al deze verhalen of gebeurtenissen uiteindelijk perfect samenvallen tot één geheel. Dat heeft hij bijzonder ingenieus uitgedacht en het bewijst dat de auteur tijdens het schrijven, maar ook daaraan voorafgaand, zorgvuldig en nauwkeurig te werk gegaan is. Dat geldt eveneens voor de beschrijving van situaties, van landschappen en voor de dialogen. Deze zijn alle zo beeldend en realistisch beschreven dat je je als het ware in een film waant.

Ondanks het feit dat het boek aanzienlijk meer dan 700 pagina’s telt, merk je daar tijdens het lezen niets van. Het tempo, de spanning en de intelligentie waarmee de ontknoping tot stand gekomen is, doen de omvang van het boek vergeten. Ik ben Pelgrim doet je na afloop opnieuw beseffen dat een nietsontziende terrorist tot alles in staat is en dat een ‘lone wolf’ bijzonder moeilijk grijpbaar is. Vooral als deze (nog) niet in beeld is bij de diverse inlichtingendiensten. Dit debuut van Terry Hayes is bijzonder sterk en intelligent en helaas erg actueel.