Boeiend, maar wel middelmaat

Hij mag met recht een van de bekendste en beroemdste IJslandse auteurs worden genoemd. Want het werk van Arnaldur Indriðason is in vele talen vertaald en wordt in meer dan vijfentwintig landen uitgegeven. Hij is vooral bekend geworden door zijn Erlendur-reeks, waarvan het in 2005 verschenen Maandagskinderen de eerste was. Daarnaast heeft hij ook diverse standalones geschreven. Omdat hij zichzelf wilde verrassen door een keer niet over Erlendur te schrijven, hebben diens naaste medewerkers Elínborg en Sigurður Óli een hoofdrol in een paar boeken gekregen. Eerstgenoemde doet dan in Onderstroom, dat in 2010 werd uitgegeven.

In de wijk Þingholt in het centrum van Reykjavik wordt het zwaar verminkte lichaam van een man gevonden. Omdat inspecteur Erlendur vakantie heeft, zal zijn rechercheur Elínborg de moord onderzoeken. De enige aanwijzingen die gevonden worden zijn een naar tandoori ruikende sjaal, dat de man een polo van een vrouw draagt en dat zijn lichaam sporen van drugs bevat. Ook treft de politie nog een erg sterk slaapmiddel aan en daardoor rijst het vermoeden dat de man een verkrachter was. Slachtoffers zijn vooralsnog onvindbaar en dat bemoeilijkt de zaak. Elínborg zet echter door en is vastberaden om de moordenaar te vinden.

Zijn naam wordt wel een paar keer genoemd, maar toch is dit een thriller uit de Erlendur-reeks waar hij eigenlijk niet in voorkomt. In Onderstroom geeft Indridason rechercheur Elínborg het mandaat om een misdaad op te lossen en de inspecteur als het ware te vervangen. Voor het eerst, en dan is het toch altijd even afwachten hoe het uit zal pakken. Tot dusver was er nog niet zo heel erg veel over Elínborg bekend, maar in dit boek verandert dat aanzienlijk. Er wordt in ruime mate aandacht aan haar privéleven geschonken, misschien zelf wel wat té veel. Dat vertraagt het toch al niet in tempo uitblinkende verhaal in grote mate. In feite komt de lezer vooral te weten dat de rechercheur maar heel gewoontjes is, ze heeft geen vreemde eigenschappen en kent problemen die in veel andere gezinnen ook voorkomen. Kortom, ze is doorsnee en onderscheidt zich niet.

In haar werk is ze standvastig en gedreven om de zaak waar ze mee bezig is tot een goed einde te brengen. Dat doet ze in Onderstroom met verve, ondanks dat ze ook nog wel eens wordt tegengewerkt. Het verhaal zelf is in feite niets meer of minder dan een weergave van een gedegen politieonderzoek. Soms met een cliffhanger aan het eind van een hoofdstuk, maar vaker niet. Ook de verrassende en onverwachte plotwendingen zijn niet aan dit verhaal besteed. Hoewel de spanning daardoor ontbreekt, is het beslist geen onaardig verhaal. Dat komt vooral doordat je als lezer mee wilt speuren om de dader te vinden, echte kenmerken van een onvervalste whodunit.

Een van de sterke kanten van de auteur is het beeldend weergeven van het IJslandse landschap. De lezer kan de weidsheid, maar ook de ruige natuur van het land voor zich zien. Ook de natuurgetrouwe weergave van de dialogen is iets dat Indridason beheerst. Zoals in de meeste, zo niet alle, van zijn boeken heeft hij ook in dit boek enkele maatschappelijke problemen in het verhaal verwerkt. Deze factoren zorgen ervoor dat het verhaal realistisch overkomt. En opnieuw wordt duidelijk dat de auteur er geen enkel probleem mee heeft een over het algemeen boeiend verhaal te vertellen. Desondanks stijgt Onderstroom niet boven de middelmaat uit.