Troglodieten van de 9e kunst

Een schipbreuk, kannibalisme, moord, homoseksualiteit, nog meer moord en belastingfraude… en toch is Het 9e Eiland een feelgoodstrip met veel humor, sympathieke troglodieten (primitieve mensen) en een happy end. En o ja, de strip gaat ook over strips. Van de middeleeuwen naar een metavertelling: de Limburgse undergroundtekenaar Marcel Ruijters is met dit tegelijk toegankelijke en onderhoudende boek toch wel definitief bovengronds gekomen.

Erkenning was er eigenlijk al met de opdracht die hij kreeg om in het Jeroen Boschjaar 2015 een strip over de middeleeuwse schilder te maken. Helaas was Jheronimus niet meteen Ruijters’ chef-d’oeuvre, daar was de stripbiografie te… nou ja… biografisch voor, al was het onderwerp een kolfje naar zijn hand: Ruijters heeft met Bosch (én Bruegel de Oude) een voorliefde gemeen voor het wansmakelijke, het monsterlijke, het over the top fantastische. Onbestemde wezens met ledematen op vreemde plaatsen, helse creaturen met rare kronkels, knokige skeletten met grijnzende grimassen: ze zijn een constante in Ruijters’ oeuvre. Na de reeks Troglodytes brak Ruijters door de ondergrond met de ‘middeleeuwse’ werken Sine qua non en Inferno (en nadien ook Alle heiligen): boekjes zonder veel tekst, maar met ruwe, hoekige zwart-wit tekeningen die weleens vergeleken werden met houtsnedes, wat perfect bij het ‘religieuze’ onderwerp paste. Deze boeken bulken van de apocalyptische rariteiten en infernale toestanden.

Met Het 9e Eiland waagt Ruijters zich buiten zijn vertrouwde middeleeuwen, maar een stap naar de werkelijkheid of de moderniteit is het nog niet: de belevenissen van schipbreukeling Scott en inboorlinge Kali op een exotische eilandengroep zijn zogoed als tijdloos. Daar waar Ruijters zich tot nog toe van de dimensie tijd – het verleden van de naar believen in te vullen duistere middeleeuwen – bediende om er een persoonlijke speelplaats voor bizarre personages te creëren, gebruikt hij nu de ruimte – een afgelegen atol ergens in een héél Stille Zuidzee – om er ongestoord zijn gang te gaan. We volgen het ongebruikelijke liefdeskoppel en hun groeiende gezinnetje, in vier episodes die in totaal 28 jaar beslaan, in hun omzwervingen langs de andere eilanden met smurfachtige homo-eenden, mimespelers, een gevangenis, een stripwinkel of een boom der middelmatigheid en (letterlijke) plotgaten. Een schijnbaar willekeurig allegaartje van personages en ontmoetingen, maar die in de loop van het boek toch ergens zin krijgen. Scotts medeschipbreukeling Barry 2 (niet te verwarren met de rest van de crew: Barry 1, Harry, Larry, Cary, Gary of Barry 3 et cetera) bijvoorbeeld wordt algauw opgegeten, maar herrijst tussen andere, vervormde klonen om later nog een rol te spelen. Ruijters speelt dus naar hartenlust met zijn personages, net zoals hij met de stripconventies jongleert door Scott bij tijd en wijle als een stripprofessor te laten doordrammen over de Negende Kunst, tot ieders ergernis. Het getheoretiseer van Scott, die zich ‘postmodern’ op het onbewoonde eiland begluurd voelt, is totaal onfunctioneel voor het verhaal, maar herinnert de lezer eraan zich niet te veel te verliezen in het verhaal: het is maar een strip.

Maar dus wel een leuke strip: Ruijters, die van zijn ‘houtgravures’ steeds verder evolueert naar meer toegankelijk getekende strips, neemt nog steeds elke kans te baat om monsterlijke wezens en knekelmannen ten tonele te voeren – tot genoegen van de fans van zijn vroegere werk – maar is er nu in geslaagd ook een uitvoerig én uitzinnig levensverhaal te breien rond enkele personages die (al zijn ze van ontbering graatmager) vlees op hun botten hebben: personages die een personaliteit hebben. Van de nuchtere Kali tot hun ondernemende kleindochter Pola. Als lezer ga je niet louter gluren, maar ook meeleven met en supporteren voor onze troglodietenfamilie: wanneer die soms bedreigd wordt door de moderne wereld (olievervuiling, tv-ploeg…), trekt ze toch aan het langste eind. We gunnen hen nog vele jaren op hun eiland.