Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Fear and loathing in Bagdad

Koen Driessens 20 februari 2017 Hebban Recensent

Een dictatoriaal regime, een opeenvolging van oorlogen, een invasie, een burgeroorlog, bloedige terreur met bommen en aanslagen, alles achterlaten en vluchten naar Europa… De Iraki’s hebben de afgelopen decennia hun deel wel gehad als het aankomt op levensgevaar en alle mogelijke ellende. Een mens zou er voor minder stapelgek van worden, of net de hallucinante absurditeit ervan inzien en als het nieuwe normaal aannemen. De korte schetsen – verhalen kun je ze bezwaarlijk noemen – die de Irakees-Finse auteur Hassan Blasim (1973) in Lijkententoonstelling geeft, getuigen van een hoge mate van surrealisme, maar dan van het extreem-realistische, waanzinnige en moorddadige soort.

Het vergt even een inspanning in dit boek te komen. Vanaf het eerste verhaal, over een wolf die opeens in een appartement verschijnt en de bewoner gevangenhoudt in zijn badkamer tot die halfgek op het monster afstormt en zich voorstelt aan de schrijver – doet de lezer meteen uitroepen: WTF?! Wat ís deze bizarre vertelling? Later duikt hetzelfde personage op in een ziekenzaal en is de verteller ervan getuige hoe hij een zwaargewonde piloot zelfmoord laat plegen. Schokkend, maar helemaal in de reeks van bloedige en absurde schetsen passend.

Een lange serie personages passeert de revue, tegen het decor van de Eerste Golfoorlog, de Iraans-Iraakse oorlog, de sektarische burgeroorlog na de Tweede Golfoorlog, op de vlucht naar Europa… Soldaten, burgers, kinderen, mannen en vrouwen: allemaal hebben ze op hun manier te lijden van het geweld. Van bomaanslagen (de ziel van een verbrande politieman gaat over in een gewond slachtoffer), van terreur (een man wordt door een zelfmoordterrorist gedwongen zijn plaats in te nemen), van ontvoeringen (een man wordt door de ene splintergroep almaar doorverkocht aan de andere die elk met hem propaganda-YouTube-filmpjes maakt), van mensensmokkelaars (een bloedbad onder in een truck opgesloten vluchtelingen), van het regime (een burger verdedigt vergeefs met zijn buurtgenoten hun wijk tegen het leger)…

Verwacht echter geen spannende of zelfs maar aannemelijke verhalen. Terreur en geweld vermengen realiteit met angst en zinsbegoocheling in een orgie van waanzin en bloed, zodat de gruwelijke gebeurtenissen eerder drugshallucinaties lijken – Fear and loathing in L.A. van Hunter S. Thompson is nooit ver weg – of bizarre sprookjes, waarin vertellers het hebben over hun eigen dood, lijken in de verwoeste stad in realistische taferelen tentoongesteld worden of een bedrieglijke succesauteur, die de geschriften van een gesneuvelde frontsoldaat als de zijne publiceert, almaar nieuwe manuscripten van hem toegestuurd krijgt en er een heel pakhuis mee vult. Auteur Hassan Blasim is het niet te doen om de waarheid van zijn vertellingen, maar om de waarachtigheid van de ontzetting die ze oproepen bij de lezer. Het zijn geen letterlijk te nemen fragmenten uit verschillende verwoeste levens, maar ze brengen wel een sterke en beklijvende indruk naar boven die de miserie levensecht doen aanvoelen en onze empathie aanwakkeren.

Komt daar nog bij dat het boek vlot geschreven is, met dank allicht aan de uitstekende vertaling uit het Arabisch door Djûke Poppinga en Richard van Leeuwen. Ondanks de bevreemdende verhalen en beschrijvingen is deze ‘verhalenbundel’ een toegankelijke en tegelijk afstotende getuigenis van een betreurenswaardig tijdsgewricht in een beklagenswaardig stuk Midden-Oosten. Blasim laat het ons van op de eerste rij, maar comfortabel in onze luie, veilige stoel meemaken.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Koen Driessens