Een boek vol emotie over een land hier ver vandaan

Geen makkelijk boek, maar het is de moeite waard om te lezen. Wat hou ik ontzettend van haar associatieve stijl.

Ik heb het begin drie keer opnieuw gelezen, ik stelde vast dat ik mijn leestempo moest verlagen. Het is een boek om langzaam te lezen, zonder haast en met aandacht. Dan ontvouwt er zich een prachtig literair juweel.

Op elf november vertrekken drie mannen en een vrouw naar Sarajevo. Monika van Paemel en haar drie zwijgzame reisgezellen: Lucas, Johan en Marc; een deskundige, twee hulpverleners, drie mannen. Monika gaat mee als voorzitter van de Vlaamse vleugel van de Balkanactie.

Het is het verslag van een reis naar de Balkan met als einddoel Sarajevo. Sarajevo: stad met een magische en tegelijk tragische klank. Begon hier niet de eerste wereldoorlog? Een stad waar het allemaal begon en eindigt door de toekomst van Europa op het spel te zetten. Een oorlog die veraf is en tegelijk ook zo dichtbij.

Een ongewone metgezel is het trotse Lippizanerpaard Siglavy. Zijn eigen geschiedenis is nauw verbonden met de geschiedenis van Europa. Het sprookjesachtige paard reist met haar mee. Het is een magische, mythische figuur in het boek. Wanneer de gruwel van de oorlog niet te vatten is, verschijnt Siglavy en toont haar schoonheid, onschuld, zuiverheid.

'Over een land, hier ver vandaan, waar in de heuvels witte paarden op muziek van Mozart dansten.'



Tegelijk is het ook een reis naar haar eigen familiegeschiedenis. Haar grootvader kwam uit de Eerste Wereldoorlog met een verhaal zo oud als Europa. Haar vader kwam gehavend uit de Tweede Wereldoorlog. Het is dus ook een imaginaire reis naar het land van haar jeugd, haar ouders en grootouders. Voortdurend is de oorlog en het verhaal van de Balkan geweven door het verhaal van de Eerste Wereldoorlog en het verhaal van Vlaanderen.

Het is haar persoonlijke gevecht om met de vreselijke tragedie van oorlog te leren omgaan. Niet alleen de oorlog in de Balkan maar ook tegen de 'grote oorlog'. Monika beschrijft de gebeurtenissen van de reis, wat ze meemaken en tegenkomen en associeert onmiddellijk met gebeurtenissen uit het familieverleden die haar raken. Het is haar poging om de gruwel van oorlog een plaats te geven in haar eigen leven. Tegelijk doet het boek af en toe warrig en brokkelig aan.

Het is een heel persoonlijk document, een boel vol emotie.


Met de onbeschrijfelijke gruwel en de ervaringen die ze ziet in de oorlog nemen ook haar gevoelens van onmacht, woede en mateloze boosheid toe. Haar eigen leed wordt er niet minder door.

Om uiting te geven aan haar gevoelens van boosheid, bang zijn en rusteloosheid tussen al de vergaderingen en het papierwerk besluit Monika om in actie te komen. Ze zou iets gaan doen. En dus vertrekt ze op weg naar Sarajevo om de vluchtelingen te helpen. En schrijft ze haar ervaringen en reflecties op om er niet onder door te gaan. Zo hoopt ze om het verschil te maken voor vluchtelingen en voor haarzelf.

Onderweg stelt ze vast dat haar gevoelens van boosheid, onmacht en afkeer steeds groter worden.

De auteur schrijft heel mooie zinnen die heel poëtisch aandoen. Vele zinnen uit het boek zouden de aanzet kunnen zijn voor een korte tekst of een gedicht. De mooie poëtische zinnen, de associatieve stijl, de verwevenheid van de Balkanoorlog met haar eigen familiegeschiedenis, de historische feiten en daarmee samenhangend de reflecties naar het eigen 'ik' maken dit boek voor mij hoogstaande literatuur.