Een zoetsappig monsterverhaal

Wijlen Paula Kaufmann was biologe en wetenschapster. In vijf jaar produceerde ze drie boeken, elk beloond met prestigieuze prijzen. Zij was in staat om om goede beschrijvingen neer te zetten van een onderdrukt Argentinië. Paula Kaufmann had nog vele boeken, essays, en onderzoeken in voorbereiding, maar helaas zullen er geen verhalen meer van haar volgen. Ze overleed plotseling, na een hersentumor, op 37 jarige leeftijd. In Nederland is pas haar boek Het Meer verschenen.
In Het Meer maken we kennis met verschillende spelers. Elk hoofdstuk is geschreven vanuit het perspectief van een van de acteurs uit het boek. Je krijgt uitgebreide achtergrondverhalen van de acht belangrijkste personen. De rode draad volgt echter Ana, de dochter van Victor.
Paola Kaufmann begint het boek met een expeditie in Patagonie. Een groep mannen denkt dat ze jagen op een wezen dat tot dat ogenblik bij zoologen onbekend is. Een monster dat zich schuilhoudt in de meren van Patagonie. Tijdens de expeditie komen ze Victor tegen, voor wie het zoeken naar het monster een obsessie is. Victor leeft in de gebieden rondom het meer. De expeditie loopt uiteindelijk op een fiasco uit en de expeditiegroep keert terug naar huis.
Het daaropvolgende verhaal speelt zich jaren later af. Victor is inmiddels overleden en Ana woont in het huis dat haar vader aan het meer gebouwd heeft. Ze woont daar niet alleen. In een klein huisje in de tuin wonen Lanz, een vriend van Victor, en zijn vrouw Ilse. Beiden zijn, als joods-Hongaarse emigranten, gevlucht tijdens de oorlog in Hongarije. Lanz heeft net als Victor altijd een passie gehad voor het monster. In de kerst van 1975 gebeuren er vreemde dingen rondom het huis en het meer. Ana besluit elke dag vijf foto’s van het meer te maken en proefmonster af te nemen om de ontwikkelingen in de gaten te houden. Tijdens een fotosessie ziet ze door haar telelens een man uit een auto gegooid worden. Lanz en Ana vinden de zwaargewonde, bewusteloze man en Ana besluit voor deze man te zorgen.
Twee maanden later gebeuren er wederom vreemde dingen. De algen in het meer nemen bijvoorbeeld aanzienlijk toe en veranderen van kleur. Het water komt plots omhoog en stinkt enorm. Ana is op dat moment bij het meer en gaat op onderzoek uit. Ze komt achter bewonderenswaardige ontdekkingen en probeert dat vast te leggen met haar camera. Ook Lanz heeft het verschijnsel gezien, maar door zijn ziekte van Korsakov is zijn korte termijn geheugen dusdanig beschadigd dat hij zich niets meer kan herinneren.
Ana, helemaal geobsedeerd door de het zoeken naar verklaringen, vertrekt kort daarop samen met een vriend naar Buenos Aires. Ze gaan naar het adres op zoek te gaan dat de gewonde man in zijn zak had. Ook is ze op zoek naar antwoorden over het monster.
Paola Kaufmann heeft veel woorden nodig om haar verhaal te vertellen. Het meer is veelal een beschrijvend verhaal over een legende in Patagonie. Ook de Argentijnse dictatuur speelt een belangrijke rol. Doordat het beschrijvend is, gebeurt er in veel tijd vrij weinig. Het verhaal is in de verleden tijd en de passieve vorm geschreven: “Ze zouden zich later alles herinneren (..)”. Dit haalt de vaart uit het verhaal en zorgt voor lange, beschrijvende lappen tekst over achtergronden die minder relevant zijn voor de zoektocht naar ‘het monster’. De rode draad van het verhaal wordt daardoor naar achteren geschoven en zodoende wordt de daadwerkelijke zoektocht onderbroken, waardoor de spanning uit het boek nog erger vermindert.
Persoonlijk houd ik niet van denkbeeldige, al dan niet echt bestaande, monsters in meren. Ik had dan ook veel moeite mijn aandacht bij het verhaal te houden en het boek tot de laatste bladzijde uit te lezen. Maar voor diegenen die geloven in het monster van Loch Ness, of daar in ieder geval een bepaald gevoel van spanning bij hebben, is Het Meer waarschijnlijk zeer de moeite waard.