Leuk maar geen voltreffer

Stephen King kan al een boekenkast vullen met zijn verhalen over schrijvers en hun problemen, van de algemene problemen van elke schrijver zoals writer’s block of het streven naar onverhoopt succes, tot de meer ongewone problemen als duivelse tweelingen en bezeten worden door een geest. Het is echter al van ’87 bij de release van “Misery” geleden, dat hij nog eens komaf maakte met psychotische fans zoals hij dat nu verhaalt in zijn nieuwste “De Eerlijke Vinder”. Het staat buiten kijf dat “Misery” één van de sterkhouders van King is geworden met z’n intense en adembenemende schrijfstijl vanaf de eerste pagina en zijn plot over een schrijver die in de ban van een psychotische superfan. Een boek dat onmiskenbaar vanuit een buikgevoel geschreven is. In “De Eerlijke Vinder” daarentegen neemt King meer afstand van zijn werk en schrijft hij een schijnbaar meer doordacht werk. wat me, geschreven door een schijnbaar oudere en meer doordachte King. Terwijl “Misery” vooral zijn plot weefde rond het auteursrecht voor en tijdens de creatie van een meesterwerk, rich “De Eerlijke Vinder” eerder zijn pijlen op het postmortale eigendomsrecht. Wat dan weer wat morbide lijkt, gezien de gezegende leeftijd van King en zijn bijna fatale ongeval in ’99. Maar langs de andere kant heeft de schrijver in het boek niet de kans te sterven op een waardige leeftijd of door een ongeval, hij wordt koelbloedig om het leven geholpen door de man die zijn laatste werken probeert in handen te krijgen.

“De Eerlijke Vinder” is het directe vervolg op “Mr. Mercedes” uit 2014, maar het duurt een eind voor de link in het verhaal duidelijk wordt. Alles begint bij de 79-jarige succesvolle schrijver John Rothstein die thuis van het leven wordt beroofd door een wraakzuchtige lezer Morris Bellamy en enkele nietsnutten die denken dat ze enkel het huis willen leegroven. Morris is niet te spreken over de aanpak van Rothstein jegens het hoofdpersonage Jimmy Gold, uit zijn geliefde trilogie over een jonge rebelse jongeman die uiteindelijk zijn wilde haren van zich afwerpt en als modale maatschappijmens door het leven gaat. Lekker gestoord als hij is, vereenzelvigt Morris zich met het hoofdpersonage en wil hij Rothstein straffen voor de halsmisdaad die hij op hem heeft uitgehaald. Hij trekt er dus op uit om hem te vermoorden en te beroven en komt zo in het bezit van twee ongepubliceerde Jimmy Gold-boeken. Voordat hij de boeken leest, verstopt hij die samen met de grote som geld die hij vond en wordt vervolgens in de gevangenis opgesloten gedurende meer dan dertig jaar voor een andere, niet-gerelateerde misdaad. Uiteindelijk, wanneer hij dichter bij zijn vrijlating komt, ontdekt een 13-jarige Pete Saubers de manuscripten en het geld. Een confrontatie tussen die twee personages dringt zich op.

De link met Mr. Mercedes is volop aanwezig. Zo is Pete’s vader één van de overlevende slachtoffers van de Mercedes-moordenaar uit het eerste boek en Pete gebruikt het geld gedurende de lange en moeilijke revalidatie van zijn vader. Ook hoofdrolspeler uit Mr. Mercedes, Bill Hodges, toen een gepensioneerde politie-agent en nu een privédetective wordt betrokken in de moordzaak van Rothstein. Hij mag dit keer echter niet in de schijnwerpers treden, daar heel wat meer tijd wordt besteed aan Morris en Pete die elk op hun gloriemoment jonge mannen met een passie voor literatuur belichamen maar door die liefde ook in de problemen komen.

Op 59-jarige leeftijd, pas uit de gevangenis in een voor hem onbekende wereld, en zonder enige kunde of echt talent, lijkt Morris eerder een minimale bedreiging in het boek. De echte vraag die doorheen het verhaal geweven wordt, is wie uiteindelijk de ongepubliceerde verhalen in bezit zal krijgen die de Jimmy Gold reeks tot een perfecte conclusie brengen. Wat ons dan weer de vraag doet stellen waarom Rothstein die liever in een duister hoekje verstopte, dan uit te geven.

Stephen King weigert echter voor deze aanpak te gaan en dat is meteen één van grootste teleurstellingen bij deze uitgave, niet omdat die verhaallijn cruciaal is voor het plot, maar omdat het cruciaal is om deze novelle te verheffen tot iets meer dan een oefening in karakteropbouw met de onvermijdelijke eindconfrontatie. Morris en Pete worden sterk neergepend als typische Kingpersonages, maar hun achtergronden vertonen een gebrek aan de diepgang die zo kenmerkend was voor “Misery”. “De Eerlijke Vinder” kan breder gaan dan de plot die het nu vertolkt, maar mist die kans door de uitdagingen uit de weg te gaan. Wat waren Rothsteins beweegredenen? Moet de vinder van de werken die beweegredenen honoreren? En waarom laat de trilogie net de omgekeerde boodschap uitschijnen van het uiteindelijke vijfluik dat de reeks moest worden? Temidden alle details over de slechte jeugd van Morris, het nieuwe dieet van Hodges en Pete’s nieuwe liefde voor literatuur en de invloed op zijn schoolwerk, gaat King voorbij aan Rothsteins perspectief en staat hij niet stil bij belangrijke vragen die de personages ongetwijfeld zouden opperen.

Niettegenstaande het boek een aantal personages meer telt dan strikt nodig en meer een bedachtzaam en gestructureerd geheel vormt dan een passioneel geschreven achtbaanrit, blijft het een sterk en aantrekkelijk eindresultaat, al kan het zich niet meten met de King-klassiekers van weleer.