Dystopie die smeekt om verfilmd te worden

Dystopische science-fiction lijkt de laatste paar jaar wel een echte hype. Waar de Hongerspelen en Divergent een grote schare fans achter wist te verzamelen, mogen we niet vergeten dat er in hun kielzog ook enkele minder bekende pareltjes het levenslicht zagen.

In 2011 bracht Hugh Howey een 60 pagina’s tellend manuscript uit in eigen beheer dat meteen grote bijval kende bij het scifi-minnend publiek. Enkele maanden na de initiële release was de roep van de fans naar een vervolg zo groot, dat de schrijver niet anders kon dan hun wens in te willigen. Wat volgde waren vier extra delen als ebook die, nog voor er sprake was van enige gedrukte versie, reeds 400.000 keer over de toonbank rolden en waarbij Ridley Scott de rechten al had besproken voor een verfilming. De vijf werken werden uiteindelijk samengebracht in één gedrukte uitgave, onder de titel “Wool” die bij ons dan weer werd vertaald als het meer toepasselijke “Silo”.

In onze contreien mag Howey dan wel een mindere held zijn, het staat buiten kijf dat hij moeiteloos de vergelijking doorstaat met Collins of Roth. De dystopische samenleving die hij in zijn boeken weet te schetsen is bij wijlen waarlijk verontrustend. Dit is een wereld waar de lucht dodelijk is, waar het leven sinds mensenheugenis in ondergrondse silos is verdoken en waar de buitenwereld enkel zichtbaar is door een wazig beeld dat op een muur wordt geprojecteerd. De vervuiling in de buitenlucht bedekt geleidelijk de lens van de camera die dit alles gadeslaat en de grootste straf voor de bewoners van de silo is de “schoonmaak” : de misdadiger wordt naar buiten gestuurd om de lens schoon te maken terwijl hij beetje bij beetje door de giftige gassen wordt overmand.

Het verhaal begint met de laatste uren van Holston, de sheriff van de silo, die nog steeds om het verlies van zijn vrouw rouwt bij een “schoonmaak” enkele Jaren geleden. Om onduidelijke redenen sluit hij zichzelf op in de cel van de silo en vraagt om de burgemeester te zien omdat hij naar buiten wil.

Een groot voordeel aan dystopische fantasie, is dat wij als lezer over een arsenaal aan informatie beschikken, we weten hoe de wereld er ooit uitzag en we volgen de strijd van de personages om die waarheid te ontdekken. Howey laat dit echter gradueel gebeuren en onderwerpt zijn protagonisten aan een moeizame slentertocht naar de ontdekking dat de wereld groter is dan de 150 verdiepingen van hun silo.

De priester van dienst verkondigt het verhaal waarbij de silo werd ontworpen door een genadige God die de bewoners wil beschermen tegen de dodelijke atmosfeer daarbuiten. Maar eeuwenoude kinderboeken bevatten beelden van een kleurrijke planeet en ondanks het algemene verbod om over die buitenwereld te spreken lijkt de hele silo net daar naar te hunkeren. Dit met uitzondering van Jules, een ingenieuze vrouw van de onderhoudsploeg die Holston’s rol als hoofdpersonage overneemt. Zij kan niet minder geïnteresseerd zijn in het gebeuren buiten de silo. Maar het mag echter duidelijk zijn dat zij gedwongen zal worden de confrontatie met de echte wereld aan te gaan en haar onderzoek naar het hoe en waarom krijgt al gauw een uiterst gevaarlijke wending.

Sommige elementen van dit boek zijn ijzersterk : de eerste twee hoofdstukken zijn beangstigend, intrigerend en mysterieus. Holston, de oude burgemeester Jahns en hulpsheriff Marnes zijn volledig uitgewerkte personages met alles erop en eraan. Jules wordt geportretteerd als een aantrekkelijke heldin in een werkplunje vol smeerolie, en de beproevingen waaraan Howey haar onderwerpt zijn werkelijk afgrijselijk en eng. De samenleving is tot in de kleinste details uitgewerkt, zo maken we kennis met de loterij die inwoners moeten doormaken om zich na een overlijden te mogen voortplanten, het claustrofobische gevoel van het leven onder de grond, de aanblik van de enorme trapconstructie in het midden van de silo, de taakverdeling en de kastes van de inwoners.

Andere elementen lijken wat minder te werken in de gehele opzet. Zo brengt Howey Lukas ten tonele als love-interest voor Jules, maar op geen enkel moment voelt die relatie als echt aan en heeft ze ook geen meerwaarde voor het verhaal. Bij momenten lijkt de schrijver de gebeurtenissen tussen de twee wat teveel te willen verbloemen.

Maar, dat gezegd zijnde, is het heel makkelijk om te begrijpen waarom deze schrijver op zo’n korte tijd zoveel fans wist te strikken. Silo is een sterk eerste deel van de trilogie en zal fans van dystopische scifi laten smeken naar het vervolg.