Clancy's gouden jaren zijn voorbij

Tom Clancy schrijft al jaren actiethrillers vanuit een politieke invalshoek. Mede door zijn vakkundige kennis van militaire technologieën en verwoestende terroristische organisaties groeiden zijn boeken uit tot bestsellers. De verfilmingen ervan werden eveneens kaskrakers, en Clancy werd een legende in zijn genre. Maar helaas werd een bekend sportcliché van toepassing op Clancy: aan de top geraken is vaak makkelijker dan er te blijven. Of het te wijten is aan de vele successen die hij in het verleden heeft geboekt, weet ik niet, maar zijn laatste goede boek, Uitstel van executie, dateert al van 1997. De 'Rainbow Six' reeks was niet van het niveau dat we van hem gewend waren en het verval zette zich daadwerkelijk in met het ontluisterend slechte Het rode gevaar. De laatste jaren schakelt hij vaak de hulp in van diverse co-auteurs, waardoor de verhalen weer wat aantrekkelijker worden. In het vizier is de nieuwste titel van Tom Clancy, geschreven in samenwerking met Mark Greaney.

Jack Ryan Sr., die we kennen uit de succesvolle periode van Clancy, is in de race om opnieuw als president het Witte Huis te betreden, iets wat hij in het verleden al eens heeft gepresteerd. De huidige president, Edward Kealty, doet er alles aan om dit te verhinderen. Als Ryan Sr. ver bovenaan staat in de peilingen, neemt Kealty zelfs zijn toevlucht tot een aantal vuile trucs om Ryan Sr. te trotseren. Een rijke vriend van Kealty heeft beslag weten te leggen op een dossier met daarin geheime informatie over John Clark, een goede persoonlijke vriend van Jack Ryan. Clark is een gepensioneerde Navy SEAL en paramilitaire CIA-officier en heeft tijdens enkele geheime operaties met Jack Ryan samengewerkt. Kealty en zijn mannen doen er alles aan om Clark te pakken en de geheimen bloot te leggen, maar dat is zo eenvoudig nog niet. Een spannend kat-en-muisspel volgt. Tijdens de vlucht van Clark komen Jack Ryan Jr. - zoon van de presidentskandidaat en ook al een bekende uit de eerdere boeken - en de geheime organisatie ‘De Campus’ op het spoor van de snode plannen van een invloedrijk persoon van de Pakistaanse Inlichtingendienst. Die smeedt een complot om samen met een terroristische organisatie de macht in het Midden-Oosten over te nemen. Aan Jack Ryan Jr. en zijn maten van ‘De Campus’ de taak dit te voorkomen. Geen gemakkelijke klus. Tot overmaat van ramp wordt Sam Driscoll, lid van ‘De Campus’, gevangengenomen..

Mark Greaney blijkt een perfecte schrijfpartner voor Tom Clancy te zijn. In Nederland geniet hij (nog) geen bekendheid, maar in Amerika heeft hij al drie thrillers op zijn naam staan, waarvan er binnenkort zelfs een verfilmd wordt. De goede samenwerking is voornamelijk pas in het tweede deel van het boek merkbaar. Er komt meer vaart en actie in het verhaal op het moment dat John Clark op de vlucht slaat. Zijn pogingen om uit de handen van zijn achtervolgers te blijven en tegelijkertijd te achterhalen wat de reden is dat ze hem willen pakken, zijn spectaculair beschreven. Bij enkele scènes zou het bekende deuntje uit 'Mission Impossible' niet misstaan. De tempoversnelling doet het verhaal meer dan goed en lijkt het werk te zijn van Mark Greaney.
Het is echter jammer dat Greaney de typische Clancy-aspecten niet weg heeft kunnen moffelen. De langzame opbouw, het veelvuldige gebruik van (Amerikaanse) afkortingen en de overbodig gedetailleerde beschrijvingen van diverse politieke organisaties zijn soms verwarrend en vervelend. Naast een aantal bekende gezichten wordt een vat met nieuwe personages opengetrokken. De karakters zijn stuk voor stuk tweedimensionale pionnen die zich ondergeschikt maken aan de overigens uitstekende plot. Een wat diepere uitwerking van de belangrijkste figuren in het boek zou het geheel een stuk levendiger gemaakt hebben.

In het vizier is een verhaal dat weer doet denken aan de Clancy van weleer. In hoeverre hij hier zelf invloed op had – of dat de co-auteur het brein achter de ‘hernieuwde weg naar de top’ is – is de vraag, maar feit is dat Clancy weer een beetje uit de schaduw tevoorschijn komt. De gouden jaren zijn voorbij, maar In het vizier staat toch garant voor een aantal uurtjes intrigerende actie.