Wanneer de lichten op aarde doven

Met de verhalenbundel Conquistador maakte ik kennis met de verbeeldingskracht van de Nederlandse auteur Johan Klein Haneveld. In deze bundel schrijft hij met succes over het spanningsveld tussen mens en machine. Toen hij me vroeg om ook zijn nieuwe verhalenbundel Het teken in de lucht te lezen en te recenseren zei ik meteen ja. Daar kreeg ik absoluut geen spijt van. Opnieuw wist Klein Haneveld me te overtuigen van zijn creativiteit en zijn liefde voor Science Fiction.

Wanneer de lichten op Aarde doven

De laatste astronauten op Mars zien de lichten op Aarde een voor een uitgaan. Uit de as van de menselijke beschaving verrijst echter een nieuwe samenleving, onder leiding van de mysterieuze Autoriteit. Al snel vestigen mensen zich op Mars. Ze bezoeken Europa en de andere Jupitermanen. Maar elk paradijs kent zijn schaduwzijde. Rebellen maken zich klaar om alles wat in duizend jaar tijd door de Autoriteit is opgebouwd ten val te brengen.

Donkere aarde, de duivel en de tijger

Het teken in de lucht begint met het verhaal 'Donkere aarde'. Samen met astronaut Nick bevinden we ons op Mars. Hij moet met zijn collega's moedeloos toezien hoe de lichten op Aarde een voor een uitgaan. Alle mogelijke manieren van communicatie met de thuisplaneet zijn uitgesloten. Bovendien komen de astronauten op de Rode planeet ook voor vele uitdagingen te staan. Een spannende setting en een interessant verhaal. Wat doe je als je je vanaf een andere planeet beseft dat het gedaan is met de mensheid en de aarde? Als je niet meer terug kunt naar je thuisplaneet? Hier stuitte ik persoonlijk meteen op mijn grootste probleem met kortverhalen: ik wil meer! Ik wil weten hoe het verder gaat.

Dan volgt 'Stad van de duivel'. Een spannend post-apocalyptisch verhaal, waarin een achtervolging een belangrijke rol speelt. Ik vind de hoofdpersonages erg tof en opeens kreeg het verhaal een onverwachte wending. ‘De ogen van de tijger’ speelt zich in dezelfde wereld af als het voorgaande verhaal, maar ruim vijftig jaar later. Enerzijds is dit nog altijd een post-apocalyptische wereld, maar anderzijds lijkt de mensheid steeds meer op zijn pootjes terecht te komen. Er wordt veel onderzoek gedaan naar biodiversiteit en het kweken van uitgestorven diersoorten. Heel interessant. Na het lezen van dit verhaal kreeg ik opeens een ingeving! Zowel 'De ogen van de tijger' als ‘Stad van de duivel’ zijn eigenlijk het vervolg van het eerste verhaal op Mars. Alleen dan uit het standpunt van planeet Aarde. Geniaal dit. Hopelijk komen we ook nog eens terug bij astronaut Nick!

Interplanetaire reizen

In ‘De vluchteling’ zijn we terug op Mars. Jaren in de toekomst natuurlijk, dus van het personage Nick is er helaas geen sprake meer. Dit kortverhaal werd uit twee perspectieven verteld en hoewel de relatie tussen de twee personages ietwat voorspelbaar was, vond ik het verhaal wel spannend. Toch duurde het lang voor mijn vermoeden dat we terug op Mars waren bevestigd werd. Ik dacht het vanaf de eerste zin, maar wilde graag bevestiging. En sinds wanneer is de mensheid terug op Mars? Ik zou hier graag meer achtergrondinformatie over krijgen.

In ‘De droom’ kijkt een volwassen man terug op de carrière die hij opbouwde door inmenging van de Autoriteit. Een droom die hem van kinds af aan eist vast houden wordt alsnog werkelijkheid. Heel beeldend geschreven, met een zeer eerlijk hoofdpersonage.

Ik moest even wennen aan het feit dat ‘Inspectie’ in de ik-vorm is geschreven. Volgens mij voor het eerst in deze bundel. Het verhaal begon veelbelovend en ik vond beide personages heel sympathiek en echt. Maar het einde ging me iets te snel. Ook zag ik het niet helemaal voor me. Wel vond ik de verwijzing naar de wereld uit het voorgaande verhaal heel tof. Op deze manier merk je dat er een zekere verbondenheid is tussen de verschillende verhalen in Het teken in de lucht.

Het titelverhaal toont ons verschillende planeten in de wereld van de Autoriteit. Opnieuw krijgen we te maken met toffe personages en een interessant verhaal. De epiloog vond ik ook zeer mooi.

Rebellie, eenzaamheid en het einde der mensheid

Als ik eerlijk ben is 'De afgrond' voor mij persoonlijk het minst sterke verhaal in de bundel. Misschien heeft dit te maken met de lengte. 'De afrond' voelt als een ultrakortverhaal. Het is super spannend, maar tegen dat je in het verhaal zit - is het helaas al afgelopen. Hierdoor kreeg ik voor mijn gevoel te weinig inzicht in het hoofdpersonage en haar beweegredenen. Waarom ze zich tegen de Autoriteit keert? Ik heb geen idee.

Tot slot getuigt 'De vrouw aan het eind’ van enorme creativiteit alsook kennis van het heelal. Johan Klein Haneveld weet in deze bundel zijn liefde voor outer space aan te vullen met wetenschappelijke informatie. Toch krijg je nergens een informatiedump en lezen alle verhalen vlot. Een prachtig verhaal om deze bundel mee te eindigen.

Ik heb genoten van Het teken in de lucht. De negen korte verhalen nemen je mee naar andere planeten. Op een toffe manier staan de verhalen met elkaar in verband. Conquistador vond ik al goed, maar in deze nieuwste bundel lijkt het alsof Johan Klein Haneveld met sprongen vooruit is gegaan. De verhalen lezen stuk voor stuk vlot en de personages zijn realistisch en werken empathie bij me op. Waar ik in Conquistador het gevoel had dat elk kortverhaal dezelfde spanningsboog volgde, wist Klein Haneveld me in Het teken in de lucht veel vaker te verrassen. De slimme details en onderlinge verwijzingen maken de bundel tot een interessant geheel. Het eerste verhaal, 'donkere aarde', blijft met stip mijn favoriet. Een meeslepende Science Fiction bundel van eigen bodem.

Deze recensie verscheen ook op Oog op de Toekomst.