Een overwacht

te snel einde,Na het lezen van Het hoofd (uit 1994) nam ik mij voor meer van Jacob Vis te lezen. De flaptekst vertelde mij dat Wetland zich afspeelt in een moerasgebied in Noordwest-Overijssel en dat was voor mij als natuurliefhebber een extra reden om dit werk van Vis van de bibliotheek te lenen. Vis, zo weet ik inmiddels, is vroeger zelf beheerder geweest van het uiterst natte natuurgebied De Weerribben en ervaringen uit die tijd hebben ten grondslag gelegen aan Wetland. Het boek begint met de ontdekking van het lijk van Otto Berends, beheerder van wetland De Kragge. Degene die hem ontdekte, is advocaat Maurits Weiland. Het blijkt een moord te zijn waar rechercheur Ben van Arkel uit IJsselmonde zich in vastbijt. Hoewel dit klinkt als de inleiding van een detective, is Wetland meer dan dat. Het is vooral de beschrijving van het leven in Kerkdorp (het plaatsje dat midden in De Kragge ligt), bekeken door de ogen van Weiland. Hij beschrijft als ik-persoon de opmerkelijke mensen en hun mentaliteit in een dorp waar iedereen elkaar kent. De moord op Berends is vooral te zien als een symptoom dat er iets fundamenteel mis zit in deze kleine dorpsgemeenschap. Daarmee is het de aanzet tot een boek waarbij op de ene bladzijde een verrassing blijft wat er op de volgende gebeurt. Een boek dat ook het bijkomende stevige taalgebruik bevat.

Al in het begin wordt duidelijk dat Kerkdorp geterroriseerd wordt door één familie die zorgt voor de geladen sfeer. Op het eind krijgt het verhaal daarbij haast onwerkelijke proporties, maar wordt desondanks realistisch beschreven. Die hele waterwereld wordt sowieso prachtig onder woorden gebracht zodat ik bijna de geur van het sompige veen kan ruiken. Soms geeft het verhaal ook sterk het gevoel alsof het in een andere tijd, lang geleden, afspeelt. De tijd heeft kennelijk sinds begin 1900 stilgestaan in Kerkdorp.

Uiteindelijk bevat Wetland een onverwacht, te snel einde. Alsof de schrijver voor de moord per sé een ander als moordenaar uit de mouw wilde schudden. Dit is jammer want deze ontknoping wordt niet gedragen door al het voorgaande zodat de zogeheten 'aha!-erlebnis' achterwege blijft. Het is natuurlijk ook geen echte detective in klassieke zin. In tegenstelling tot Het hoofd wordt het werk van rechercheur Ben van Arkel naar de achtergrond gedrukt evenals de vraag wie de dader is. Wetland werd overigens in 1999 genomineerd voor de Gouden Strop. Een terechte nominatie.