Geen monnik, maar een doodgewone Amerikaan met Jemenitische roots

Het verhaal gaat zo: op een dag merkte een Ethiopische herder dat zijn schapen ongewoon wakker en monter ronddartelden. Ze hadden rode bessen gegeten van een onbekende struik. Toen de herder er zelf van proefde, voelde ook hij zich helder en fit. Dit was de vrucht van de koffiestruik. Het was vervolgens een Jemenitische monnik, die de boon droogde, roosterde en brouwde: de qahwa, koffie,was geboren. Geteeld in het bergachtige Jemenitische binnenland werden de bonen naar de havenstad Mokha gevoerd waar ze gedroogd en verder bewerkt werden voor ze het schip op en de wereld rond gevoerd werden.

Hiermee is de titel van het boek verklaard: de monnik Al-Shadhili ging de geschiedenis in als de Monk of Mokha, symbool voor de Jemenitische roots van de koffieteelt en export.

Mokhtar Alkanshali, het hoofdpersonage van het boek, deelt deze Jemenitische afkomst, ( zijn naam lijkt weliswaar verwarrend op de havenstad, maar er is geen verband ). Hij is de zoon van immigranten die via New York in San Francisco zijn beland. De jongen is pienter, maar niet erg gedreven op school en belandt uiteindelijk via enkele baantjes als portier in een luxe appartementsblok. Hij droomt van ‘iets’ beters en door een toeval ontdekt hij dat Jemen de bakermat van de koffie is. Hij ziet dit als zijn missie: Jemen opnieuw als koffieland op de kaart zetten. Door zijn gedrevenheid, wilskracht en ook ongelooflijke meevallers belandt hij via de organisatie van de Nederlander Willem Boot op prospectie in Jemen. Hij reist rond, contacteert de plaatselijke boeren, collecteert stalen en wil terug naar de US om zijn samples te laten analyseren. Hij raakt echter verwikkeld in de burgeroorlog en kan het land niet meer verlaten, de grenzen zijn gesloten, buitenlanders worden niet meer gerepatrieerd. In ware thrillerstijl slaagt hij er toch in om via binnenwegen naar de kust te reizen en met een gammel bootje de zee over te steken naar Ethiopië, vanwaar hij naar de States terug kan vliegen. Bij analyse daar, worden de meegebrachte koffieboonstalen als van ‘zeer hoge kwaliteit’ geklassificeerd. Alkanshali zet dan samen met plaatselijke boeren een kweekprogramma op voor een speciale koffie, die onder eigen label vermarkt wordt.

Dave Eggers heeft dit verhaal neergeschreven, hij putte daarvoor rechtstreeks uit de verhalen van Mokha, reisde met hem mee, maakte kennis met zijn vrienden, collega’s, familie. Het is een vlot geschreven, prettig te lezen, staat vol met koffieweetjes en geeft je in één moeite door nog de achtergrond van de conflicten in Jemen mee. Het doet ook verlangen naar dat mooie bergachtig land (waar ik vroeger enkel zand en droogte vermoedde) en wijdt ons in in de basisbeginselen van fair trade, om de finesses van specialty koffie niet te vergeten.

Een perfect boek? Toch niet helemaal: de zweem naar heldenromantiek, van zero to hero, the real American dream, klinken iets te luid en zoetig door in het boek.
Naar onze smaak althans, ‘we’ zijn nuchterder…
Maar laat dit je vooral niet tegenhouden om dit boek te lezen: het blijft een drie G" Eggers":geëngageerd, gedocumenteerd en gedreven geschreven ( da's vier).;-)

Warm en geurig aanbevolen, ook voor theedrinkers!