Boeiend, spannend, maar toch

Elke fervente lezer zal wel eens van het eenmalige, enorme succes To Kill a Mockingbird hebben gehoord, en sommigen zullen het ook daadwerkelijk hebben gelezen of hebben de film gezien. Maar wat is er nu verder eigenlijk met Harper Lee gebeurd? Casey Ceps boek geeft daar boeiend antwoord op. In haar debuut - hopelijk niet zo'n eendagsvlieg als van Harper Lee want wat kan die vrouw mooie zinnen maken - schetst ze het verhaal waaraan Harper Lee zoveel jaren vruchteloos heeft gewerkt.

Het boek begint met een moord, op de zelfbenoemde dominee Willie Maxwell uit Coosa County, Alabama. Wat daaraan vooraf gaat tart elk voorstellingsvermogen en is een verhaal dat op zich al een heel boek verdient. Ceps schrijftalent komt hier meteen naar voren. In trefzekere zinnen weet ze voor een Nederlandse het leven in Alabama in de eerste helft van vorige eeuw te beschrijven, waardoor het tot leven komt. Ze beschrijft niet alleen de hoofdpersonen, maar schetst ook hoe de maatschappij toen in elkaar zat.

In het tweede deel draait het om Tom Radney, de advocaat die zowel Willie Maxwell als diens moordenaar verdedigde, en diens carrière als advocaat en in de politiek. Cep laat zien dat ook een advocaat die meent dat iedereen recht op verdediging heeft gaandeweg het aantal keren dat hij iemand verdedigt, in dit geval Maxwell, last van zijn geweten kan krijgen. Het is ook een prachtige les in je straatje schoon vegen.

Tot slot legt Cep uit waarom dat tweede boek van Harper Lee nooit het daglicht heeft gezien. Ze zet de worstelingen van Harper Lee invoelend neer en soms zou je willen dat je met een peuk en een glas bij Nelle op de bank kon gaan zitten voor een goed opbeurend gesprek. Nu had ze ook wel de nodige zorgen om zieke familieleden, maar ga je zo lang met Truman Capote op stap voor onderzoek in verband met wat zijn bestseller wordt (In Cold Blood)? Of is dat gewoon je eigen sores negeren en iets doen waardoor je je nuttig voelt? Dit deel roert ook maatschappelijk gevoelige thema's aan, zoals hoe je je als witte inwoner van Alabama verhoudt tot bijvoorbeeld segregatie en de KKK.

En daarin ligt de kracht van Ceps boek: het beeld dat het schetst van Alabama door de decennia heen voor mensen die er geen idee van hebben. Natuurlijk is het verhaal van Willie Maxwell onvoorstelbaar, maar in die combinatie met het leven van Harper Lee tegen de achtergrond van Alabama laat Cep de sociaal-maatschappelijke complexiteit zien. Er is echter een Harper Lee voor nodig om deze toch wat feitelijke delen, hoe meeslepend soms ook, tot een verpletterend geheel te maken.