Jongeren en risicogedrag

De fase waarin veel verandert en belangrijke ontwikkelingen plaatsvinden heet de adolescentie. Jongeren ontwikkelen een eigen identiteit en komen los van hun ouders. Barbara Braams deed onderzoek naar risicogedrag tijdens deze belangrijke levensfase. Ze studeerde cognitieve neuropsychologie en promoveerde op risicogedrag tijdens de adolescentie. Dit resulteerde in Het riskante brein.     

De jeugd van tegenwoordig met hun slechte manieren, met hun hang naar alcohol, sigaretten, drugs, seksuele ervaringen, romantische relaties, en met al hun onzekerheden, nemen meer risico’s dan kinderen en volwassenen. Dat is een gegeven en blijkt uit diverse statistieken. Waarom nemen juist jongeren meer risico’s en in welke situatie doen zij dat? Door onderzoeken te beschrijven en de uitkomst met de lezer te delen, krijgen we een beperkt zicht op de factoren die gerelateerd zijn aan risicogedrag. Dat hormonen een belangrijke rol spelen, is onbetwistbaar. Inschatting, breinontwikkeling en sociale acceptatie van leeftijdgenoten zijn gewichtige componenten.  

Om het geheel beter te begrijpen geeft Braams een lesje basiskennis hersenen. Dit doet zij op heel begrijpelijke wijze. Kort en krachtig en zonder futiliteiten wordt het brein in kaart gebracht en ter illustratie worden er een aantal zwart-wit tekeningen gepresenteerd. Door het weergeven van diverse studies, onderzoeken en analyses wordt het gedrag bij jongeren inzichtelijk gemaakt. We krijgen uitkomsten onder ogen zoals: ‘adolescenten nemen meer risico wanneer ze met vrienden zijn of wanneer ze door leeftijdsgenoten bekeken worden.’ Je zou kunnen zeggen dat het pretentieloos geschreven is. Het wemelt namelijk van de uitspraken zoals: ‘het lijkt, moet nog beter onderzocht worden, geeft een aanwijzing, het zou kunnen dat, in vervolgonderzoek moet dit beter uitgezocht worden, hoe dit komt is niet helemaal bekend.’ Maar is het daarom met terughoudendheid geschreven, zijn er buitenissig veel onduidelijkheden of hebben we hier te maken met wankele onderzoeksresultaten?  

De ondertitel ‘het belang en gevaar van risicogedrag bij jongeren’ komt niet goed uit de verf. Het gevaar van risicogedrag kan menig lezer zelf invullen. Het nut van het nemen van risico’s blijft onderbelicht. Enige verklaring is dat adolescenten hun omgeving gaan ontdekken en leren hun grenzen te kennen. Het blijft wat summier.  

Door de korte tekststukken en het gebruik van klare taal is Het riskante brein voor iedereen verstaanbaar. Er wordt uitleg gegeven over de gedane proeven, veelal een conclusie aan het eind van een hoofdstuk en achterin het boek staan de referenties. Echter, na een abrupt einde van het laatste deel volgt het nawoord. Dit laatste woord lijkt meer op een samenvatting dan een slotrede. Lees dit en je kunt de rest van het boek nagenoeg overslaan.