Lezersrecensie
Meer dan een goed verhaal dat fantastisch is geschreven
Voor de collegereeks 'Creatief Schrijven' die ik het afgelopen halfjaar volgde, moest ik een essay schrijven over een boek. Ik koos voor 'Jane Eyre', dat ik vlak voor de opdracht toevallig had gelezen en dat één van mijn favoriete boeken is. De vraag die ik onderzocht was hoe het kwam dat 'Jane Eyre' 170 jaar na publicatie nog steeds veel gelezen en ook nog positief beoordeeld wordt. Op Hebban mag ik mijn essay niet plaatsen vanwege de spoilers (ik verraad de afloop van het boek), maar mocht je het willen lezen: ik heb het op Goodreads geplaatst.
Waarom dit boek goed is, is onmogelijk samen te vatten, maar ik ga het toch proberen.
1) Het is fantastisch geschreven. Charlotte Brontë heeft een schrijfstijl die je vanaf de eerste pagina 'pakt'. Ze schrijft de meest prachtige zinnen, zoals eigenlijk alleen Engelse auteurs die minstens vijftig jaar dood zijn dat kunnen, maar de zinnen worden nergens te ingewikkeld. (Noot: dit gaat over de Engelse versie, over de Nederlandse vertaling kan ik niets zeggen.) Daarnaast is dit een heel goed voorbeeld van een boek waarin de ik-vorm wél werkt. Ik ken geen enkel ander werk waarin dat perspectief zo goed is uitgevoerd.
2) Jane is een fantastisch personage. Ze komt tot leven, je hoopt echt dat alles goedkomt met haar en ze is typisch een personage dat door alle ellende alleen maar sterker wordt (zonder dat het onnatuurlijk of geforceerd overkomt). Ze is heel menselijk geschreven, ze maakt fouten (alle personages overigens, niemand is perfect). Daarnaast is ze geen 'damsel in distress', ofwel een prinses die door de prins uit een toren bevrijd moet worden, waarna de prins met haar trouwt. Integendeel...
3) Dit boek bevat ongeveer alle genres die de 19e eeuw zo fascinerend maken: het is een liefdesverhaal, maar het is ook horror, mysterie, coming of age en soms zelfs Downton Abbey-achtig. Echt elke lezer kan wel íéts goed vinden aan dit boek, zelfs als de rest van het verhaal hem of haar totaal niet zou boeien (wat ik me niet kan voorstellen).
4) De dialogen zijn geweldig. Hier is een voorbeeld:
“‘You examine me, Miss Eyre,’ said he: ‘do you think me handsome?’
I should, if I had deliberated, have replied to this question by something conventionally vague and polite; but the answer somehow slipped from my tongue before I was aware — ‘No, sir.’
‘Ah! By my word! there is something singular about you,’ said he: ‘you have the air of a little nonnette; quaint, quiet, grave, and simple, as you sit with your hands before you, and your eyes generally bent on the carpet (except, by-the-bye, when they are directed piercingly to my face; as just now, for instance); and when one asks you a question, or makes a remark to which you are obliged to reply, you rap out a round rejoinder, which, if not blunt, is at least brusque. […]’ (‘Jane Eyre’, pagina 155.)”
Kijk die schrijfstijl, kijk dat ritme, kijk Janes koele antwoord 'no' (Mr Rochester is haar werkgever, dus dat is vrij dapper van haar). Dat is toch fantastisch?
5) Het feminisme. Serieus. Je zou niet geloven dat dit boek al 170 jaar oud is, want het is een stuk feministischer dan sommige liefdesverhalen. Ik kan jammer genoeg niet heel veel voorbeelden geven zonder spoilers, maar ik heb er toch twee. Dit boek is voor het eerst gepubliceerd in oktober 1847, onthoud dat.
Dit staat op de kaft van mijn Engelse editie, de context is dat Mr Rochester Jane vast probeert te houden:
“‘Jane, be still; don't struggle so, like a wild frantic bird that is rending its own plumage in its desperation.’
‘I am no bird; and no net ensnares me; I am a free human being with an independent will, which I now exert to leave you.’ (‘Jane Eyre’, pagina 303.)”
Maar het allerbeste feministische citaat, zonder spoilers, is dit:
“Women are supposed to be very calm generally: but women feel just as men feel; they need exercise for their faculties, and a field for their efforts, as much as their brothers do; they suffer from too rigid a restraint, to absolute a stagnation, precisely as men would suffer; and it is narrow-minded in their more privileged fellow-creatures to say that they ought to confine themselves to making puddings and knitting stockings, to playing on the piano and embroidering bags. It is thoughtless to condemn them, or laugh at them, if they seek to do more or learn more than custom has pronounced necessary for their sex. (‘Jane Eyre’, pagina 129.)”
Het bovenstaande citaat is niet meer geschreven vanuit het personage Jane. Hier is Charlotte Brontë aan het woord, die in 1847 even aan haar mannelijke lezers vertelt dat vrouwen hun gelijke zijn en haar vrouwelijke lezers een hart onder de riem steekt.
Kortom: dit boek is méér dan een goed verhaal dat fantastisch is geschreven en ik weet zeker dat je ervan zult genieten. Waarom lees je mijn recensie nog? Ga dat boek kopen!
Waarom dit boek goed is, is onmogelijk samen te vatten, maar ik ga het toch proberen.
1) Het is fantastisch geschreven. Charlotte Brontë heeft een schrijfstijl die je vanaf de eerste pagina 'pakt'. Ze schrijft de meest prachtige zinnen, zoals eigenlijk alleen Engelse auteurs die minstens vijftig jaar dood zijn dat kunnen, maar de zinnen worden nergens te ingewikkeld. (Noot: dit gaat over de Engelse versie, over de Nederlandse vertaling kan ik niets zeggen.) Daarnaast is dit een heel goed voorbeeld van een boek waarin de ik-vorm wél werkt. Ik ken geen enkel ander werk waarin dat perspectief zo goed is uitgevoerd.
2) Jane is een fantastisch personage. Ze komt tot leven, je hoopt echt dat alles goedkomt met haar en ze is typisch een personage dat door alle ellende alleen maar sterker wordt (zonder dat het onnatuurlijk of geforceerd overkomt). Ze is heel menselijk geschreven, ze maakt fouten (alle personages overigens, niemand is perfect). Daarnaast is ze geen 'damsel in distress', ofwel een prinses die door de prins uit een toren bevrijd moet worden, waarna de prins met haar trouwt. Integendeel...
3) Dit boek bevat ongeveer alle genres die de 19e eeuw zo fascinerend maken: het is een liefdesverhaal, maar het is ook horror, mysterie, coming of age en soms zelfs Downton Abbey-achtig. Echt elke lezer kan wel íéts goed vinden aan dit boek, zelfs als de rest van het verhaal hem of haar totaal niet zou boeien (wat ik me niet kan voorstellen).
4) De dialogen zijn geweldig. Hier is een voorbeeld:
“‘You examine me, Miss Eyre,’ said he: ‘do you think me handsome?’
I should, if I had deliberated, have replied to this question by something conventionally vague and polite; but the answer somehow slipped from my tongue before I was aware — ‘No, sir.’
‘Ah! By my word! there is something singular about you,’ said he: ‘you have the air of a little nonnette; quaint, quiet, grave, and simple, as you sit with your hands before you, and your eyes generally bent on the carpet (except, by-the-bye, when they are directed piercingly to my face; as just now, for instance); and when one asks you a question, or makes a remark to which you are obliged to reply, you rap out a round rejoinder, which, if not blunt, is at least brusque. […]’ (‘Jane Eyre’, pagina 155.)”
Kijk die schrijfstijl, kijk dat ritme, kijk Janes koele antwoord 'no' (Mr Rochester is haar werkgever, dus dat is vrij dapper van haar). Dat is toch fantastisch?
5) Het feminisme. Serieus. Je zou niet geloven dat dit boek al 170 jaar oud is, want het is een stuk feministischer dan sommige liefdesverhalen. Ik kan jammer genoeg niet heel veel voorbeelden geven zonder spoilers, maar ik heb er toch twee. Dit boek is voor het eerst gepubliceerd in oktober 1847, onthoud dat.
Dit staat op de kaft van mijn Engelse editie, de context is dat Mr Rochester Jane vast probeert te houden:
“‘Jane, be still; don't struggle so, like a wild frantic bird that is rending its own plumage in its desperation.’
‘I am no bird; and no net ensnares me; I am a free human being with an independent will, which I now exert to leave you.’ (‘Jane Eyre’, pagina 303.)”
Maar het allerbeste feministische citaat, zonder spoilers, is dit:
“Women are supposed to be very calm generally: but women feel just as men feel; they need exercise for their faculties, and a field for their efforts, as much as their brothers do; they suffer from too rigid a restraint, to absolute a stagnation, precisely as men would suffer; and it is narrow-minded in their more privileged fellow-creatures to say that they ought to confine themselves to making puddings and knitting stockings, to playing on the piano and embroidering bags. It is thoughtless to condemn them, or laugh at them, if they seek to do more or learn more than custom has pronounced necessary for their sex. (‘Jane Eyre’, pagina 129.)”
Het bovenstaande citaat is niet meer geschreven vanuit het personage Jane. Hier is Charlotte Brontë aan het woord, die in 1847 even aan haar mannelijke lezers vertelt dat vrouwen hun gelijke zijn en haar vrouwelijke lezers een hart onder de riem steekt.
Kortom: dit boek is méér dan een goed verhaal dat fantastisch is geschreven en ik weet zeker dat je ervan zult genieten. Waarom lees je mijn recensie nog? Ga dat boek kopen!
3
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marjolijn van de Gender
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
