Hedendaagse verhaal in een oud jasje

Een boek uit 1921, maar nog steeds actueel? Het oeuvre van Willem Elsschot gaat al generaties mee. De afgelopen maanden verschenen zijn bekendste boeken in een nieuw jasje. Zo ook ‘De Verlossing’: met een moderne kaft, maar bomvol klassiek taalgebruik en schrijfstijl.



Een nare man met een slimme kop 


Hoofdpersoon Leopold van Domburg (Pol) woont Belgisch gehucht. Pol is een winkelier die mensen slim bespeeld, zowel dorpsgenoten als zijn eigen familie. Maar ondanks dat iedereen weet dat Pol een nare man is, durft niemand de strijd met hem aan te gaan. Hij zorgt immers letterlijk voor het brood. 



Dit verandert als Pol zich meer buiten de gemeenschap zet door zijn kritiek op geloof en zijn slimme spel waarmee hij land bemachtigd. De nieuwe Pastoor Kips ziet de intelligente, agressieve en opstandige man als zijn tegenstander. Als hij niet mee gaat in de normen en waarden van de kerk, dan er maar tegenin.

Deze strijd is beeldend beschreven in het boek. Zowel Pol als Kips zijn slimme mannen die elkaar tot het uiterste drijven. Maar krijgen zij uiteindelijk de verlossing die ze wensen? En hoe zit het met de mensen die dichtbij Kips en Pol staan?


Vlotte pen in een oud jasje 


Dit verhaal is mijn eerste kennismaking met Willem Elsschot alias Alfons de Ridder. Zijn vlotte schrijfsstijl, de kritiek op ‘hoe het hoort’, de snelheid van het verhaal, het sprak mij erg aan. 

Het - ik wil het eigenlijk niet zo noemen - ouderwetse taalgebruik stuitte mij wel tegen de borst. Het is lastig als je niet weet wat iets betekent. Achterin het boek stond een synopsis van de ‘oude’ woorden met een uitleg, maar dat haalde wel de vaart uit het lezen. Hoewel ik het wel weer ontzettend fascinerend vond hoe taal zich ontwikkelt heeft. 



Tijdens het lezen was ik in strijd met mijzelf. Bij woorden die nu een andere lading hebben dan vroeger. Woorden als ‘wijf’ of ‘mens’ voor een vrouw, klinken in mijn oren erg onvriendelijk. Terwijl in de context van tijd het normaal en correct is. Het zijn dingen die het voor de lezer complex, maar ook uitdagend maakt om dit boek te lezen.

Het fijnste van het boek vond ik het beeldend taalgebruik. Ik bevond mij daadwerkelijk op het Belgische platteland. Ook maakte de spanning van het verhaal mij enthousiast. Een simpel verhaal met veel diepe lagen. Ik kan mij voorstellen dat er nog steeds gekeken wordt naar Elsschot als voorbeeld. Een verhaal met een kop en een staart, een conflict en een verlossing.