Langzame, maar harde confrontatie met de essentie van het leven

‘Mijn vroegste herinnering, zo maak ik mezelf soms wijs, is dat ik schoten oefen in onze achtertuin.’ Met die al dan niet fictieve eerste herinnering van Finley start Matthew Quick zijn nieuwe roman Boy 21. Na Liefde kan mislukken en Gefeliciteerd, Leonard Peacock is dit zijn derde roman bij uitgeverij Lemniscaat.

Finley zit als blanke Ier op een grotendeels zwarte school. Zijn hele leven staat in het teken van basketbal. Het kleine beetje tijd dat hij overheeft, besteedt hij aan het mooiste meisje van de wereld: Erin. Na een van de trainingen roept Coach Finley bij zich. Hij vertelt Finley dat de ouders van topbasketballer Allen Russell zijn vermoord en dat Russell naar Finleys stad zal komen. Coach wil Russell betrekken in het team, maar voorziet problemen. Russell heeft sinds de moord niet alles meer op een rijtje en denkt dat hij vanuit de ruimte naar aarde is gezonden. Finley krijgt de schone taak vrienden te worden met Russell, alias Boy 21.

In eerste instantie intrigeert Boy 21 niet. Quick hanteert een aantrekkelijke verteltrant waarbij hij Finley laat vertellen over zijn leven, maar legt daarbij te veel nadruk op het basketballen. Het hele leven van Finley staat in het teken van deze sport, en Quick laat dit hier en daar té duidelijk zien. Hij besteedt te weinig aandacht aan Finley als persoon om bij de lezer direct sympathie te wekken. Finley komt over als een robotachtige sportgek. Net als zijn vriendin Erin overigens.

De komst van Russel, alias Boy 21, alias Russ verandert alles volledig. Vanaf het eerste moment wekt Boy 21 de aandacht. Quick typeert deze jongen, niet-aardling, zo uitgebreid en gedetailleerd, dat hij bij eenieder tot de verbeelding spreekt. Nu komt de nuchtere Finley uitstekend van pas. Zijn houding zorgt ervoor dat de bizarre, soms krankzinnige gedragingen van Boy 21 aanvaardbaar worden voor de lezer. Tegelijkertijd is het Boy 21 die met zijn gedrag verwarring veroorzaakt bij Finley. Waar Finley sport altijd voor liet gaan (zelfs voor Erin), bezorgt Boy 21 hem een andere blik op de wereld. Dilemma’s als ‘ga ik nu voor vriendschap of voor een plaats in het team’ gaan meer dan ooit spelen bij Finley en langzamerhand wordt hij een echte volwassene.

Naarmate het verhaal vordert veranderen Boy 21, Finley en Erin. Waar Coach Finley meer en meer tegen de muur lijkt te drukken, lijkt Finley een steeds sterkere persoonlijkheid te krijgen. Quick maakt op indrukwekkende wijze de structuur van het verhaal ondergeschikt aan de thematiek, waardoor het verhaal bijzondere krachten krijgt. Langzaam laat Quick Finley en de andere personages tot de essentie van het leven komen: vriendschap. Meer en meer ziet Finley niets er echt toe doet en meer en meer onderkent hij de fouten die hij gemaakt heeft.

Dit alles giet Quick in een bijzonder aantrekkelijk en af en toe wat bizar verhaal. In een wereld vol racisme, haat en nijd laat hij uiterst bijzondere personages laveren. Een gemakkelijke, maar zeer aantrekkelijke schrijfstijl zorgt ervoor dat de lezer zich al snel in de kosmos van Boy 21 en de anderen waant. Emotioneel en een tikkeltje spannend. Verdrietig en blij. Vernieuwend en onderhoudend. Boy 21 lijkt niet voor één gat te vangen.