Het donkere paradijs - nog beter dan het eerste deel?

“Eindelijk zijn we bij de kern aangekomen, bij wat een man tot man maakt, bij dat waarvoor we gebóren zijn…”. Een van de laatste zinnen uit ‘Het donkere paradijs’, het tweede deel van de Chaos-trilogie van Patrick Ness. Wederom een juweeltje. Een boek dat gelezen, geïnterpreteerd en besproken moet worden.

Todd komt samen met Viola in ‘Haven’ aan, maar daar blijkt het helemaal niet veilig te zijn. De burgemeester van Prentiss (het oude dorp van Todd) heeft ook in Haven de macht overgenomen en hij wil daar president worden. Alle bewoners worden onderworpen aan nieuwe regels en Todd moet samen met Davy (de zoon van de burgemeester) verschillende opdrachten uitvoeren. Todd en Viola worden gescheiden van elkaar. Kunnen ze het samen redden? Kunnen ze de burgemeester dwarsbomen? Of zijn de plannen van de burgemeester niet zo verkeerd?

Patrick Ness weet met dit tweede deel van de Chaos-trilogie een mooi verhaal voort te zetten. Het verhaal is ingewikkeld, valt niet samen te vatten in één bladzijde. Verschillende verhaallijnen uit deel één worden vervolgd. Daarnaast verschijnen er nieuwe verhaallijnen. Zo maak je voor het eerst kennis met ‘het Antwoord’, een groep uit het dorpje ‘Haven’. Ook maak je meer en meer kennis met ‘de Spakkels’. Ness weet de verschillende verhalen (van Viola en Todd) op unieke wijze bij elkaar te brengen, waardoor het verhaal zeer boeiend wordt.

De schrijfstijl van Ness is ook in dit deel aansprekend. Woorden die fonetisch opgeschreven worden, de beschrijving van de ‘Herries’ en de verhalen vanuit de verschillende perspectieven maken het verhaal uniek. In het begin leest het boek weer even lastig, maar na een paar hoofdstukken wordt dit beter. Door mee te kijken vanuit Todd en Viola krijg je de gebeurtenissen volledig mee. Dat maakt het verhaal compleet, een verschil met deel één. In dit deel kijk je veel meer met Viola mee dan in het eerste deel. Ness heeft hier – mijns inziens – een uitstekende keuze gemaakt.

Ook de spanningstechnieken worden in dit boek volop gebruikt. Zo heb je te maken met verschillende onverwachte wendingen, waardoor het verhaal aantrekkelijk wordt. De spakkels zorgen voor een bijzonder element in het boek. Deze spakkels vormen ook een opening naar het nieuwe verhaal, een slimme keuze van Ness. Daarnaast heeft Ness natuurlijk gebruik gemaakt van spannende gebeurtenissen en laat hij het verhaal afspelen op spannende plaatsen. Hij gebruikt unieke elementen, waardoor het verhaal een verhaal op zich wordt. Denk daarbij aan de spakkels en het ‘labelen’ van de spakkels en de vrouwen. Die gebeurtenissen blijven je, als lezer, bij. Het roept associaties op. Dat maakt het boek zowel treurig als mooi.

De thematiek uit het eerste deel zet door in het tweede deel. De beginzin van deze recensie sluit daar naadloos bij aan. Ness maakt gebruik van een indrukwekkend onderwerp, maar weet nog meer indruk te maken door zijn verhaal en perspectief. Door het onderwerp vanuit deze kant te belichten nodigt hij de lezer uit tot nadenken. Hij schept verwarring door de hoofdpersonen verwarrende acties te laten ondernemen en door tegengestelde gedachten te beschrijven. Het gevolg? Als lezer word je kritisch. Volgens mij heeft Ness daarmee precies de kern bereikt.

Het einde van het boek is – wederom – open. Deel drie moet gelezen worden om het verhaal compleet te krijgen. In tegenstelling tot andere trilogieën, waarbij het tweede en derde deel voor mij duidelijk minder is, weet Ness hier ook een ijzersterk deel neer te zetten. Het open einde nodigt mij uit tot het lezen van deel drie. Ik wil weten hoe het verhaal eindigt! “Hij probeert je gewoon in zijn macht te krijgen, David.” Want draait het daar niet allemaal om?