Aandoenlijk sprookje

In 1911 schreef Frances Hodgson Burnett het bijzondere kinderboek De geheime tuin. Anno 2016 brengt uitgeverij Rainbow een nieuwe gebonden versie van het nog steeds indrukwekkende verhaal uit. Hodgson Burnett beschrijft met de kracht van het minimalisme wat de natuur en vriendschap met je kunnen doen. Met De geheime tuin brengt ze daar, terecht, een ode aan. Ze wekt sprookjes tot leven.  

Mary komt, nadat ze in India opgegroeid is, als verwend maar eenzaam meisje naar Engeland. Wanneer ze doorgestuurd wordt naar het landgoed van haar oom Caven, leert ze op een harde manier hoe de werkelijkheid in elkaar zit. Ze heeft geen ‘missie’ meer, moet zichzelf aankleden en moet zichzelf vermaken. En dat in een omgeving waar niets is, behalve heide en een grote tuin. Wanneer ze tuinman Ben leert kennen, begint ze langzaam te begrijpen wat de natuur en vriendschap voor haar betekenen. De jonge Dickon, een jongen uit de buurt, helpt haar daar extra bij en langzaam ontstaat een nieuwe Mary.  

Wanneer Mary een aantal keer gehuil heeft gehoord in het huis, gaat ze op onderzoek uit. Ze ontmoet neefje Colin. Uit angst voor het krijgen van een bochel houdt Colin zich ziek, zwak en misselijk. Mary treft in hem haar oude evenbeeld: eenzaam, mistroostig en ziekelijk. Zou de natuur hem ook kunnen helpen?  

De geheime tuin doet aan als een sprookje. Middels uitvoerige beschrijvingen zet Hodgson Burnett ons in de wereld van de rozen, de dieren en de toverkracht. De setting is bijzonder: een Orpheusachtige Dickon, fluitspelend, met dieren om zich heen, de verwilderde tuin vol doodgaande rozen en twee eenzame verwende kinderen. Het verhaal, dat al snel associaties met Orpheus, Bijbelverhalen, Alice in Wonderland of zelfs Belle en het beest oproept, bevat sprookjesachtige boodschappen over vriendschap en het ‘dode tot leven wekken’.  

Ook het verloop van het verhaal is klassiek en voorspelbaar, zoals in sprookjes van de gebroeders Grimm. De rol van de daarbij gekozen dieren maken het helemaal af: Hodgson Burnett neemt ons mee in haar verhaal, haar story, waarin ze ons haar boodschap mee wil geven.  

‘...leerde de meester ons, dat de wereld zo rond was als een sinaasappel, en eer ik tien jaar was had ik al ontdekt dat de hele sinaasappel van niemand is. Niemand heeft meer dan zijn eigen partje en soms lijkt het wel of er niet genoeg partjes voor iedereen zijn. (...) ... dat je niet de hele sinaasappel met schil en al naar je toe kunt halen.’  

'''Wat moet jij hier?' zei Mary tegen de vreemde vrouw. 'Ik wil niet dat jij hier bent. Ga mijn ayah halen.’’’ Al vanaf de eerste bladzijden krijg je een hekel aan Mary. Ze is verwaand, eigenwijs, maar bovenal eenzaam. Haar verandering in de loop van het verhaal is dan ook indrukwekkend, evenals voorspelbaar. Mary krijgt emoties, begint te leven en verandert door de natuur en toedoen van Dickon. Je gaat van haar houden.  

Hodgson Burnett weet als geen ander de personages in De geheime tuin te typeren. Niet alleen Mary wordt op uitstekende wijze neergezet. Ook de Orpheusachtige Dickon en de verwaande Colin zijn, door uitvoerige beschrijvingen, levensecht. Daarbij weet Hodgson Burnett de toonzetting te handhaven. Ook al veranderen Colin en Mary, verwaande trekjes blijven. Daarentegen blijft de nuchtere, vriendelijke Dickon gewoon Dickon.  

‘Dickon en mijn nichtje hebben hier gewerkt en alles weer levend gemaakt.’ Hodgson Burnett laat met De geheime tuin als geen ander zien wat vriendschap en buitenlucht met je doen. Via een prachtig kinderverhaal, vol mooie beschrijvingen en ontroerende gebeurtenissen laat ze zien hoe het tot leven wekken van de natuur in de tuin symbool staat voor het tot leven komen van Mary en Colin. Met een verhaal dat stamt uit 1911 laat ze de essentie van het huidige leven nog steeds zien. Ze toont ons de rol van vriendschap. De geheime tuin verwordt daarmee een sprookjesachtig verhaal dat actueel blijft.