Een bijzonder meisje; bijzonder boek

“En ik wil niet dat het ophoudt – maar dan houdt het op” Anna van Praag opent Een heel bijzonder meisjediepgaand: ze trekt de aandacht. Ze schrijft met dit boek een verhaal over haarzelf, of toch niet… Wat is verzonnen, wat is waar? In ieder geval staat buiten kijf dat hoofdpersoon Alicia een bijzonder meisje is met een bijzondere jeugd. Van Praag maakt met Alicia’s verhaal, mede door haar schrijfstijl, veel indruk.

Alicia groeit op bij Casa Nostra, een sekte. Wanneer ze elf jaar oud is, mag ze voor het eerst een zomer doorbrengen bij deze sekte. Ze leert Sofia, de leidster, kennen en is helemaal weg van haar. Alles wat Alicia meemaakt vindt ze bijzonder en geweldig. Haar ‘normale’ leven is maar saai. Ook haar ouders zitten in deze sekte, haar vader hoort zelfs bij de staff. Wat voor effect heeft de sekte op Alicia? Op welke manier groeit zij op en geeft zij haar ideeën vorm? En wat gebeurt er wanneer de positieve sfeer tussen Sofia en Alicia’s ouders keert?

‘Als ik je schrijft, is het nooit echt afgelopen’ Van Praag laat Alicia haar ervaringen aan Sofia vertellen, als in een brief. Meerdere malen spreekt Alicia Sofia rechtstreeks aan, waardoor ze je meeneemt in haar emoties. Het verdriet, het geloof en de romantische gevoelens van Alica krijgen op deze manier meer nadruk. Van Praag creëert zo een hoog gevoel van medeleven en maakt je meer dan alleen een buitenstaander bij dit verhaal.

Ook de toonzetting in Een heel bijzonder meisje valt op. De schrijfster weet op prima wijze te laveren tussen het elfjarige meisje, onschuldig en kinderlijk, en de oudere Alice die verdriet en pijn heeft. Met zinnen als ‘Daarom ben ik bij een oppas die Liset heet en die mooie glitterverf heeft, en heel veel klei’trekt ze je mee in de wereld van de 9-jarige Alicia, waar enge ‘heksen’ het grootste probleem lijken te zijn. Alicia ziet nergens gevaar in en ze kan de lezer deels meenemen in deze onwetendheid. De lezer kent het gevaar van sektes beter dan Alicia en dat veroorzaakt een onrustig gevoel. Enerzijds is de kinderlijke onschuld van Alicia aantrekkelijk, anderzijds wil je haar behoeden voor de gevaarlijke dingen die ze moet doorstaan. In de loop van dit verhaal versterkt Van Praag dit gevoel. Ze beschrijft alle mooie, maar ook schrijnende en indoctrinerende gebeurtenissen binnen de sekte door de ogen van een kind. Zinsneden als‘Ik ben bijzonder, dat neemt niemand me af’ bezorgen je tranen in je ogen. Jij weet wel beter, Alicia niet.

In het boek wordt Alicia ouder en tijdens haar puberteit is ze volledig in de ban van Casa Nostra, ze is niet gelukkig. Het verwrongen wereldbeeld van Alicia krijgt langzaam vorm. Verschillende heftige situaties maken uiteindelijk veel duidelijk. Van Praag is hier heel expliciet in, door Sofia de woorden ‘dit meisje zal nooit een ordinary life hebben’ te laten uitspreken. Vanaf dat moment is de schrijnende betekenis van het verhaal duidelijk. Reacties van Alicia op diverse verschrikkelijke gebeurtenissen binnen de sekte spreken boekdelen, “Een moeder die haar kind weggeeft,’ zegt hij. ‘Hoe erg denk je dat dat is?’ O ja, denk ik. Heel erg,” en roepen bij de lezer verschillende emoties op. Onmacht, verdriet, boosheid en verbazing spelen hierin een hoofdrol.

Helaas bespreekt Anna van Praag de thematiek binnen Een heel bijzonder meisje soms te expliciet. Dat Alicia een dubbelleven heeft, weet iedereen. Toch neemt de auteur de vrijheid het te benoemen, waardoor het verhaal een belerend karakter krijgt. Ook de conclusie “dit kan dus: het ene leven stoppen en het volgende beginnen.’ wordt ogenschijnlijk snel getrokken. De manier waarop Alicia alles voor zoete koek blijft slikken, komt af en toe wat gemaakt over. Gaat iemand op haar zestiende geen discussies aan?

Uiteindelijk rondt Van Praag Een heel bijzonder meisje af. Via emotionele en diepgaande passages, ‘Ik heb zo lang mijn best gedaan om groot te worden, en nu ik het liefste weer even een heel klein meisje zou willen zijn, weet ik niet meer hoe het moet,’ creëert ze een gevoel van onmacht. Alicia wil haar verhaal aan Sofia afronden, haar leven is veranderd. Met mooie zinnen ‘als ik jou ga haten, maak ik echt alles kapot’ sluit deze auteur het verhaal af en maakt ze Alica’s strijd voelbaar. Haar laatste woorden, een voorspelling van de toekomst, stemmen gunstig en ongunstig. Ze geeft Alicia, de dochter van twee sekteleden, de kans haar verhaal te vertellen, van binnenuit.

Eerder op: www.deleesfabriek.nl