Sterk verhaal vol symboliek

‘Soms,’ zegt Johannes, ‘is het beter om wel bang te zijn.’ Die angst lijkt Finn in het nieuwe boek van Marleen Nelen niet te bezitten. Met Hertz schrijft Nelen een geschiedenisverhaal. Ze beschrijft de zoektocht van de elfjarige Finn. Hertz is een sterk verhaal vol mooie symboliek, maar komt helaas laat op gang.  

Hertz start met het vertrek van vader Johannes op zee. Finn en zijn moeder Tove nemen afscheid en blijven samen achter: ze zullen het leven samen moeten rooien. Al snel duurt Johannes’ vertrek langer dan gepland en zijn Finn en Tove genoodzaakt jaren voor zichzelf te zorgen. Nelen maakt gebruik van uitgebreide en mooie beschrijvingen (‘maar nu zwijgt het winkelbelletje als vermoord’), waardoor gebeurtenissen en de gevoelens van de personages gaan leven.

Helaas start Nelen te fragmentarisch. De verschillende hoofdstukken lijken niet erg op elkaar aan te sluiten, er worden sprongen in het leven van Finn gemaakt en alle verschillende personages zorgen er in het begin voor dat het verhaal aandoet als los zand. Daarbij is de rolverdeling niet helder. Zo spreekt Finn zijn moeder met de voornaam aan; iets wat onnatuurlijk aandoet. Dit alles zorgt voor een taai begin.  

Naarmate het verhaal vordert, komt er meer lijn in het verhaal en begint het te boeien. Finn blijkt een avontuurlijke jongen die er samen met zijn vrienden Isaak en Vanja op uit gaat om te stelen. Deze inbraken worden zo gedetailleerd beschreven dat de scènes een filmisch karakter krijgen. De komst van Aage, de jongen met interesse voor de wetenschap, zorgt voor een interessante wending. De inmiddels veertienjarige Finn ziet kansen om via morse contact met zijn vader te leggen. Nelen verbindt vanaf dat moment het avontuurlijke verhaal met de emotionele laag. Enerzijds prikkelt ze je door alle levendige beschrijvingen met alle inbraakpartijen, anderzijds laat ze je nadenken over alles wat Finn meemaakt. De kille, afstandelijke houding van Johannes in de periode dat hij thuis is, het obsessieve pianospel van Tove en ook het verdriet van rijke vriendin Vanja bezorgen je kippenvel: ‘Jullie zijn vrij. Ik niet. Ik ben net een porseleinen pop. Ik mag niets, behalve mooi zijn en mijn mond houden.’  

Niet alleen de levendige verteltrant zorgt voor een boeiend verhaal. Nelen combineert deze trant met mooie symboliek en thematiek en schrijft daardoor meer dan alleen een geschiedenisverhaal. Tove houdt zich krampachtig vast aan het pianospel en zij verplicht Finn te spelen. Het pianospel lijkt voor haar een manier om grip te houden op de wereld. Echter, langzaam wordt haar verdriet duidelijk: ‘Als man kun je kansen krijgen waar ik alleen maar van kan dromen.’ Ook het doorzettingsvermogen van Finn doet de thematiek veel goeds. Vanaf het moment dat Finn contact denkt te maken met zijn vader, is hij vastberaden zijn vader terug te halen. Finn is ervan overtuigd dat hij ‘het goede’ doet en zijn besef later doet pijn bij iedereen: ‘Met eerlijkheid of socialisme heeft dat niets te maken, wel met wraak. Het is wat jij in gedachten had toen je de coördinaten van de schepen begon door te seinen.’  

Nelen eindigt Hertz bijzonder. Via een actiescène sluit ze Johannes’ verhaal, in een emotioneel slot nemen we afscheid van Tove en Finn. Gelukkig laat Nelen een deel van de ontstane vragen onbesproken: ze doet een beroep op de lezers fantasie. De auteur combineert ook hier gedetailleerde, aantrekkelijke beschrijvingen met symboliek en zo geeft ze het verhaal kracht: met Finns toekomst laat ze Johannes en Tove samenkomen. Hertz bevat veel meer dan alleen een goed beschreven avontuurlijk verhaal. Na de fragmentarische start bouwt het verhaal zich uit tot een aantrekkelijke, boeiende geschiedenis vol beeldspraak, symboliek en met interessante thematiek. ‘De bergen blijven het langst, als tanden bijten ze zich vast in de heldere hemel, En dan is er alleen nog de zee.’