Slechts een YA-jasje

‘Dit was ik, dit was ik altijd geweest en later zou ik altijd zo mogen zijn.’  

Met Joël schrijft Carry Slee een boek voor YA-lezers. Qua thematiek bedient Joël de beoogde lezers inderdaad, maar Slee doet de YA-groep tekort: het simpele taalgebruik en de overkill aan ellende doet het boek geen goed. Waar het emotionele verhaal over transgenders uitnodigt tot een interessant boek, blijft de bespreking van het thema helaas erg gebrekkig.  

Slee beschrijft in haar verhaal het leven van de vier studentes Eva, Fleur, Nathalie en Luna. Wanneer Luna uit het raam valt en overlijdt, staat het leven van de overige meiden op z’n kop. Toch moeten ze verder. Fleur wil een nieuwe start: ze vertrekt uit hun studentenhuis en gaat op zoek naar een plekje in Amsterdam. Nathalie begint een relatie met de Amerikaanse muzikant Jim. Eva blijft achter. Vrijwel direct twijfelt ze aan Luna’s ongeluk. Luna’s ex Remco liegt over de laatste keer dat hij haar gesproken heeft en Luna zou nooit zelfmoord plegen. Eva is vastbesloten verder te gaan met haar leven én het ware verhaal te ontdekken.  

Joël wordt aantrekkelijk door de zeer verschillende types in het verhaal. Slee zet met Eva, Fleur en Nathalie drie zeer diverse meiden neer, met allemaal hun eigen nukken. Waar Eva vanaf het begin argwanend overkomt, lijken de andere twee meiden goedgelovig en dat zorgt voor confrontaties. Middels simpel taalgebruik en realistische dialogen trekt Slee je mee in haar verhaal en probeert ze empathie voor de dames op te wekken. Waar dit in eerste instantie ook lijkt te gebeuren, zorgen hun bizarre karaktertrekjes er toch voor dat de studentes niet helemaal te begrijpen zijn. Niet alleen de overtrokken conclusies van Eva spelen daarin een rol: ‘Hij wil het bewijs in handen hebben voor iemand erachter komt dat hij heeft gelogen.’ Slee plaatst waar mogelijk seksscènes in het verhaal, waarbij ze niet eenmalig de meiden direct het bed laat delen met een jongen. Hoe ‘normaal’ is het om vrijwel direct seks met iemand te hebben? Ook de hunkering naar alcohol of een joint is over de top. Een jeugdboek wordt geen YA-boek door enkel een toevoeging van seks, alcohol of drugs.  

Door een onlogische ontwikkeling in de plot waarbij nieuwe kamerbewoonster Yvet direct onder de vloer gaat kijken en een stapel brieven vindt, lijkt Joël toch interessant te worden en diepgang te krijgen. Yvet dumpt de brieven bij Eva en zij leest ze. De brieven, gericht aan Luna, bevatten het emotionele verhaal van een onbekende. Deze onbekende schrijft over zijn leven; het leven waarin hij in een verkeerd lichaam zit. Slee bespreekt op intrigerende wijze de moeilijke wereld van transgenders: ‘Ik wilde een jongen, maar niet met dit jongenslichaam.’  

Helaas biedt Slee deze boeiende thematiek weinig ruimte. Ze gebruikt een overkill aan andere problemen, die ze nauwelijks tot niet uitwerkt, waardoor het verhaal een hoog dramagehalte krijgt en soms wat overdreven aandoet. Borstkanker, lesbische vrouwen, drugsgebruik, drankgebruik, agressie binnen een relatie, psychische problemen: alle geijkte onderwerpen passeren de revue. Daarnaast sneeuwt het verhaal in de brieven onder door Eva’s zoektocht naar het ware verhaal rondom Luna’s dood, met alle gevolgen van dien. Het gebruik van de ‘klassieke hints’ die in de richting van Remco wijzen, ‘Hij kon echt niet normaal doen, de hele middag niet, je had zo ruzie met hem. (…) Aan het eind van de middag ging hij er opeens vandoor’, maken het verhaal zeker spannend. Ook alle toevalligheden en bizarre plotwendingen werken hier aan mee. Echter: door de kool en de geit – het spannende verhaal en de boeiende thematiek – te sparen, mist het verhaal de ‘wow-factor’.  

Slee eindigt Joël met de ontbrekende brief, waarmee ze nog één keer indruk maakt en waarmee ze een onverwacht einde schept. Waar alle meiden types blijven, wordt de briefschrijver een personage, van vlees en bloed: een personage met gevoelens. Joël wordt daarmee een verhaal dat slechts het YA-jasje mag dragen.