Portret van een vrouw, iel?!

“Kunnen we weer even gewoon twee mensen zijn?” Jojo Moyes gebruikt deze quote maarliefst twee keer in het boek Portret van een vrouw. De bedoeling? Hetzelfde. De lading? Compleet verschillend. In deze feelgoodroman laat Moyes een schilderij de hoofdrol spelen, in twee verschillende decennia. Via personages als Liv en Sophie laveert ze tussen begin 1900 en begin 2000. Deze tijdwisseling zorgt voor de broodnodige diepgang in het verder iele verhaal.

Sophie woont in Frankrijk ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Haar man, Edouard, heeft haar achtergelaten en moet vechten in het leger. Het enige wat ze nog van hem heeft is zijn schilderij van haar: het meisje dat je achterliet. Dan besluiten de Duitsers dat ze bij Sophie in het hotel trekken en dat Sophie met haar familie voor de Duitsers moet koken. In een laatste poging haar man terug te zien, zoekt Sophie contact met de commandant.

In de eerste jaren van de nieuwe eeuw raakt Liv haar man kwijt. Ze blijft achter in hun Glazen Huis, heeft geldproblemen en zwelgt in het verdriet. Haar enige aandenken is een mooi schilderij, een huwelijkscadeau van haar overleden man. Plotseling krijgt ze het bericht dat het schilderij ‘gestolen’ is en dat het – via een rechtszaak – terug moet naar de rechtmatige eigenaar. Liv is vastbesloten het schilderij te houden.

Het eerste deel van het boek beslaat het verhaal van Sophie en haar familie. Moyes kiest hier de zakelijke, bijna journalistieke stijl om het verhaal te beschrijven. Het deel mist dialogen halen helaas tempo uit het verhaal. Tegelijkertijd komt de auteur met rake opmerkingen als ‘Niemand wint. Niemand wint een oorlog als deze’ om de verschrikkingen van WO I aan te duiden. Op deze manier krijgen de personages, goede en slechte, je sympathie. Helaas weet Moyes met deze opmerkingen het verhaal niet op gang te brengen: je blijft het gevoel houden dat het ergens nog moet beginnen.

Gelukkig keert het tij in het tweede deel van deze feelgoodroman. Moyes neemt je mee naar het leven van Liv, maar rondt het einde van Sophies leven niet af. Daarmee zorgt ze voor de broodnodige spanning. Moyes beschrijft het verhaal van Liv door de ogen van Liv, maar ze geeft andere personages ook een stem. Hierdoor brengt ze tempo aan in het verhaal en maakt ze het aantrekkelijk. Het verhaal van Liv, dat zeker meer wendingen en dialogen bevat dat Sophies verhaal, maakt Portret van een vrouw vlotter. Net op het moment dat het verhaal van Liv zijn hoogtepunt bereikt, onderbreekt Moyes het door het verhaal van Sophie te vervolgen. Hiermee maakt ze een prima keuze! Ze houdt de spanning goed vast en ze maakt een koppeling tussen de twee levens. Zinnen als ‘gedane zaken nemen geen keer’ krijgen door deze tijdwisseling meer lading.

De verhaallijn in het leven van Liv is aantrekkelijk, maar cliché. Het ten tonele brengen van Paul, de aartsvijand in de rechtszaak, maar tegelijkertijd een goddelijke minnaar, is niet uniek en zeker niet onverwacht. Ook de negatieve spiraal waar Liv in belandt, na de eerste zitting, wordt clichématig beschreven. Echter, deze clichés zorgen wel voor de nodige smulmomenten. Wie vindt het niet heerlijk om te lezen wat voor ‘rotleven’ Liv te wachten staat?

Via een wending in het verhaal nadert Portret van een vrouw het einde. Alles lijkt te wijzen op een verlies voor Liv, maar de laatste passages zorgen voor een nieuwe kijk op de zaak. Belangrijke vragen als ‘wat is er met Sophie gebeurd’ en ‘krijgt Liv haar schilderij?’ worden eindelijk beantwoord. De laatste woorden zijn voor Sophie, een belangrijke keuze. Door het leven van Sophie te verweven in Livs leven, krijgt Portret van een vrouw de nodige diepgang. Via Sophie bespreekt Moyes de tijd in de Eerste Wereldoorlog en het verschil tussen goed en kwaad. Het betrekkelijke simpele verhaal van Liv krijgt hiermee een extra laag. Helaas volgt er na het verhaal nog een epiloog, mosterd na de maaltijd. Moyes laat in de epiloog niets meer over aan de verbeelding; ze beantwoord alle vragen. Het sprookje rondom Liv is dan wel afgesloten, het ontneemt je de kans verder te dromen. Wie houdt van een lekker feelgoodverhaal moet het boek van Moyes zeker lezen. Wie zelf verder wil dromen na de laatste zinnen, kan de epiloog beter ongelezen laten.