Een opwarmertje vol nog niet uitgekomen zaadjes

Zet vijf roddelende wonderschone pubermeiden bij elkaar, laat er vervolgens één verdwijnen en je hebt voldoende materiaal om een serie van maar liefst acht boeken uit te brengen. Menig meisje zal Spencer, Aria, Emily en Hanna vooral van de tv-hit Pretty Little Liars kennen, maar het is echt waar: aan deze tv-serie ligt een gelijknamige boekenreeks van Sara Shepard ten grondslag. Vriendschap vormt het eerste deel binnen deze talrijke serie vol jaloezie, verraad en crime.

Met een overweldigend begin overlaadt Shepard je in de eerste pagina’s van Vriendschap met informatie. Ze introduceert vijf meiden en vertelt hun levensverhalen. Als alwetende verteller hangt ze boven het verhaal en vertelt ze tegelijkertijd over alle meiden wel iets. Voor de lezer creëert ze de haast onmogelijke opdracht alle informatie op te slaan. Het gevolg is een chaos van namen, typeringen en levensverhalen tegen een achtergrond vol geheimzinnigheid en crime. De vijf vriendinnen Spencer, Aria, Emily, Hanna en Alison komen na de laatste schooldag van de brugklas bij elkaar in de woonschuur van Spencers zus, waar ze elkaar gaan hypnotiseren. Alles lijkt vredig, tot Alison, de knapste van het stel, van de aardbodem verdwijnt.

Gelukkig zorgt Shepard snel voor meer structuur wanneer ze je meeneemt naar het heden, drie jaar later. Het verhaal komt in rustiger vaarwater en de auteur typeert de meiden beter, uitgebreider, soms zelfs snedig:

“Van Emily’s andere beste vriendinnen was Spencer een overgebleven versie geworden van haar toch al hyperperfecte oude uitvoering; Aria was plotseling met haar ouders naar IJsland verhuisd, in de herfst nadat Ali was verdwenen; de slome maar sympathieke Hanna was tegenwoordig allesbehalve sloom en allesbehalve sympathiek: ze was veranderd in een enorme bitch.” 

Vanuit een afwisselend perspectief beschrijft ze het leven van de vier overgebleven zeer verschillende dames. Na drie jaar komen de meiden weer bij elkaar op school. Alison is nog steeds niet teruggevonden en alle andere dames hebben hun eigen leven opgepakt: ze zijn uit elkaar gegroeid. Wanneer ze berichten van een geheimzinnige ‘A’ krijgen, komt daar verandering in. Via sms’jes, briefjes en mailtjes ontdekken de meisjes dat iemand ze meer dan goed in de gaten houdt. De meiden lijken gedoemd elkaar op te zoeken en dit op te lossen.

Al vrij snel wordt duidelijk dat Vriendschap louter gezien kan worden als opwarmertje, een introductieboek binnen de serie. Shepard grossiert in het geven van achtergrondinformatie, het beschrijven van oppervlakkige liefdes en het creëren van wereldgrote problemen zonder écht al een verhaal te starten. Daarbij overschrijdt ze de grens van het aannemelijke en grijpt ze regelmatig terug op clichématige elementen. Ze boort met anorexia, zelfbeschadiging, misbruik, racisme, prestatiedrang, vreemdgaan en homoseksualiteit een overkill aan maatschappelijke thema’s en problemen aan, maar verzaakt ook maar een of meerdere van deze thema’s volledig uit te werken. Het blijven zaadjes die in volgende delen kunnen uitbloeien tot prachtige planten.

Toch belooft Vriendschap veel goeds. De prettige schrijfstijl van Shepard, getypeerd door eenvoudig taalgebruik waarbij de verhouding dialoog en beschrijving perfect in balans is, zorgt ervoor dat je meegezogen wordt in het verhaal en de uitwerking van de zeer diverse meisjes veroorzaakt verrassende verhaalwendingen. Hoewel de dreigberichten niet vernieuwend zijn, zorgen ze, in combinatie met vier uiteenlopende hoofdpersonen voor een aantrekkelijk verhaal. Ieder meisje heeft haar eigen weltschmerz, ieder meisje wordt geconfronteerd met dezelfde geheimzinnige ‘A’. In tegenstelling tot de overload aan grote problemen, weet Shepard het gebruik van de dreigberichtjes eerst te beperken, om ze later heel natuurlijk in frequentie toe te laten nemen. Daarbij verwijst Shepard talloze malen naar gebeurtenissen uit het verleden, waarbij ze verzaakt uit te leggen wat er gebeurd is. Op deze manier maakt ze het verhaal interessant en spannend. Wat is er gebeurd? “‘Mij ook. Je hebt toch niks gezegd over…’ Ze zweeg even. ‘Over het Jenna-verhaal, hè?’”

In een ronduit onheilspellend, maar zeer clichématig slot waarin de spanning hand over hand toeneemt sluit Shepard Vriendschap af en opent ze feitelijk het verhaal pas echt: een aantrekkelijk verhaal, maar vol nog niet uitgekomen zaadjes en clichés.