Als je maar kunt voetballen...

Amsterdam, oktober 1940; de beginperiode van de Tweede Wereldoorlog. Gerard van Gemert schrijft met ‘Uitgespeeld’ het zoveelste boek over dit onderwerp. Echter, dit boek is even anders dan alle andere boeken. Via de wereld van voetbal probeert Van Gemert de idioterie van de Tweede Wereldoorlog uit te leggen. Met succes! ‘Uitgespeeld’ is zeker een aanrader voor iedere jongen vanaf 12 jaar!

Levi en Roald voetballen het liefste de hele dag! Ze spelen samen in een voetbalteam en Levi is heel goed. Hij lijkt misschien zelfs gescout te gaan worden voor Ajax. Maar dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en wordt het lastiger voor de jongens. Levi is een jood en de vader van Roald zit bij de NSB. Hoe kun je dan nog goed met elkaar omgaan?

Van Gemert gebruikt niet echt unieke onderwerpen in zijn boek, maar toch weet hij je te boeien! Door het verhaal door de ogen van Levi te beschrijven, ga je helemaal met hem meeleven. Je begrijpt Levi! De lezer gaat zichzelf afvragen waarom die oorlog er eigenlijk is en hoe idioot alles is. Van Gemert heeft dit op een perfecte manier uitgewerkt. Het gegeven dat de vader van je beste vriend bij de NSB zit, terwijl jij een jood bent, is niet nieuw. Verschillende schrijvers gingen Van Gemert voor, maar Van Gemert maakt juist van dit onderwerp geen ‘grote halszaak’ in het boek. Het is een gegeven dat af en toe naar de voorgrond treedt, maar nog een veel groter deel van het boek geen of nauwelijks aandacht krijgt. Naar mijn idee een goede keuze.

Levi is eigenlijk een jongen die gewoon heel graag wil voetballen. Tijdens de oorlog wordt dit steeds moeilijker. Wanneer zijn ouders een onderduiker in huis nemen, moet hij ook geheimen voor Roald gaan bewaren. Het wordt allemaal nog lastiger wanneer zijn ouders opgepakt worden en Levi bij een onderduikadres terecht komt. Vanaf dat moment ‘zit de oorlog’ ook ‘in Levi’. Komen Roald en Levi ooit weer bij elkaar? Kan Levi ooit nog weer op hoog niveau voetballen? Ziet Levi zijn ouders ooit weer terug?

Van Gemert weet de spanning heel erg goed op te bouwen in het boek. Verschillende spanningslijnen lopen door elkaar, waardoor het verhaal heel erg aantrekkelijk wordt. Denk maar eens aan de invallen van de Duitsers, de momenten dat Levi moet onderduiken, de periode in het kamp en de ontmoetingen met de vader van Roald. Van Gemert weet het boek extra aantrekkelijk te maken door veel met ‘voetbal’ te spelen. Hij laat Levi en Roald veelvuldig voetballen en hij maakt de oorlog ondergeschikt aan het voetballen. Prachtig!

“Het is beter dat je niet meer bij me thuiskomt, Levi. Mijn vader draait helemaal door.” Levi keek niet-begrijpend. Roald haalde zijn schouders op. “Dat NSB-gedoe stijgt hem naar het hoofd. Hij wil niets meer met Joden te maken hebben. Ik mag eigenlijk ook niet meer met jou omgaan.”

Van Gemert schrijft heel aantrekkelijk! Je kruipt in de huid van Levi en je weet helemaal wat hij denkt, voelt en doet. Daarnaast speelt Van Gemert met emoties. Doordat je met Levi meeleeft, begrijp je dezelfde dingen als hij niet. Dat maakt het boek indrukwekkend. De afbeeldingen van Rudi Jonker werken positief uit op het verhaal. Je krijgt een beeld van alle gebeurtenissen, begrijpt het verhaal echt beter. Het lijkt soms zelfs of jij ook ondergedoken zit onder de mesthoop!

‘Uitgespeeld’ is zeker geen kinderachtig boek over voetbal. Het is ook geen saai boek over de Tweede Wereldoorlog. Gerard van Gemert heeft deze twee favoriete onderwerpen samengevoegd tot een spannend, mooi en uniek verhaal. Uitgespeeld is zeker een boek dat je gelezen moet hebben!