Een ongemakkelijk verhaal...

Na het lezen van de omslag en de positieve reacties in de media ben ik niet geheel zonder vooroordeel dit boek gaan lezen. Uit alle hoeken en gaten valt daarbij één woord op. Beklemmend. En dat is inderdaad wat ik tijdens het lezen heb ervaren, ik kan het niet ontkennen. Alhoewel het boek helemaal niet zo dik is, heb ik het geregeld even aan de kant moeten leggen. Marieke Lucas Rijneveld weet met een eenvoudige, maar unieke schrijfwijze de lezer naar de sombere kant van zichzelf te trekken.

In een setting van een klein, door water van de beschaving afgesneden dorpje in Noord-Brabant speelt het verhaal zich af van een boeren gezin op een melkveehouderij. Doorspekt met heel wat geloof en bijgeloof is het vermoeden groot dat het verhaal zich in Nederland ergens in de Bible Belt situeert. Aangezien Marieke Lucas Rijneveld afkomstig is uit Nieuwendijk rijst dan ook het vermoeden dat de basis van haar verhaal op haar eigen leven rust.

De schrijfwijze is uniek, bijna poëtisch te noemen. De talloze vergelijkingen zijn op de duur wel wat te veel van het goede.

Een echte duidelijke verhaallijn is niet te bespeuren. Afgezien van wat kleine gebeurtenissen wordt er geen grote spanningsboog gecreëerd, onduidelijk blijft dan ook waar het verhaal naartoe gaat en waar het eindigt. Centrale thematiek in dit boek is wel de dood. Om de een of andere reden toevallig het zoveelste boek met dit onderwerp als hoofdzaak wat ik de afgelopen periode in mijn handen heb gehad. Alle gezinsleden lijken na de dood van Mathies een beetje van het padje af te raken. Alhoewel ik mij wel afvraag of het gezin voor deze tragische gebeurtenis misschien al een beetje de weg kwijt geraakt zou zijn geweest, want vooral de kinderen in het gezin hebben sterk te lijden onder het gemis van liefde en genegenheid. Wat verder vaak aan de orde komt is de seksuele ontdekkingstocht van de kinderen in het gezin. Alhoewel ik het best aardig vond dat daar in de literatuur aandacht aan wordt besteed had ik af en toe wel een zuchtmomentje met “daar gaan we weer”.

Het lezen van de Avond is ongemak bracht me op verschillende vlakken weer helemaal terug in mijn eigen jeugd. De kinderlijke denkwijze kwam me heel bekend voor en doet me stil staan bij welke rare gedachtes ik als kind kon hebben over het volwassen leven om me heen. Nu ik al wat jaren volwassen ben en daar op terug kijk, besef ik pas hoe weinig een kind eigenlijk weet en hoeveel kennis ik onbewust heb opgedaan.

Sommige zaken vond ik wat ongeloofwaardig. Je ontlasting zo lang ophouden of padden dermate lang van water onthouden heeft echt wel eerder implicaties dan wat het boek doet suggereren.

Kort samengevat heb ik op een beetje vreemde wijze wel heel erg genoten van dit boek, maar wat minder gebruik van vergelijkingen zou nog beter zijn geweest. Desalniettemin een ontzettend sterk debuut.