De definitie van 'Wolkeriaans'.

Het was volgens mij Matthijs van Nieuwkerk die bij De Wereld Draait Door over het boek 'De avond is ongemak' van Marieke Lucas Rijneveld sprak over haar Wolkeriaanse manier van schrijven. Nu heb ik sowieso een grote interesse voor het werk van schrijvers die Nederlandse klassiekers geschreven hebben, maar nu wilde ik toch ook graag wat meer weten over wat 'Wolkeriaans' precies betekent. Het boek 'De avond is ongemak' had ik ondertussen gelezen, nu waren de boeken van Jan Wolkers dus aan de beurt.

Het eerste boek van Jan Wolkers dat ik las was 'Brandende liefde'. Daar maakte ik uit op dat Jan Wolkers, zelf kunstenaar net zoals het hoofdpersonage, dus persoonlijke elementen in zijn boek verwerkt. Al lezende in 'Kort Amerikaans' merkte ik op dat het hoofdpersonage wederom een kunstenaar was, en toen raakte ik wel even geïnteresseerd of het verhaal nog meer autobiografische tintjes had. En waar kun je dat beter natrekken dan op Wikipedia? Juist, dat was dan ook de plaats waar ik erachter kwam dat 'Kort Amerikaans' als autofictie beschreven staat, net zoals 'Wolkeriaans' wederom een vernieuwende term. De grote hoofdlijn van het verhaal is namelijk afkomstig uit een fase van het leven van Jan Wolkers, aangevuld uiteraard met fictieve personen en gebeurtenissen. Sla je Wikipedia erop na dan blijkt ook Jan Wolkers zelf tijdens de oorlog ondergedoken te hebben gezeten in Leiden en is hij ook zelf een broer verloren aan difterie.

Het is pas in het laatste stuk van het boek dat me de term 'Wolkeriaans' en de gelijkenissen met het boek van Marieke Lucas Rijneveld me opeens helemaal duidelijk werd. Het verhaal neemt na de dood van de broer van het hoofdpersonage ineens een heel macabere sfeer aan. De dood staat centraal en je voelt hoe de hoofdpersonage compleet de weg kwijt raakt. En dat is precies wat je ook in het boek van Marieke Lucas Rijneveld ervaart. En, volgens mij niet geheel ontoevallig, staat ook in haar boek de dood van een broer in een gereformeerd gezin centraal.

Verder valt op dat de natuur inderdaad dicht aan het hart lag bij Jan Wolkers. We kennen hem van natuurprogramma's op tv, maar ook in dit boek beschrijft hij geregeld alles wat er in de natuur aan dieren en planten te vinden is.