Suriname en de Tweede Wereldoorlog

De boeken van Annejet van der Zijl hebben me, tot voor kort uiteraard, niet echt weten de aandacht te trekken. Ik zag in de boekhandel wel eens een boek van haar staan, maar beschouwde haar als een soort Simone van der Vlugt., iemand die een fictief verhaal in een bepaalde historische context vertelt. Ook na het lezen van de omslag bleef ik die indruk houden, ik snap dan ook wel dat sommige mensen hier op Hebban een teleurgestelde recensie achter hebben gelaten omdat de verwachtingen voorafgaand aan het lezen zo anders lagen.

Mijn interesse in de boeken van Annejet van de Zijl werden gewekt toen bekend werd gemaakt dat ze het Boekenweekgeschenk voor 2020 gaat schrijven. Ik meende dat het op de radiozender NPO 1 was dat ik haar heb horen uitleggen dat ze voor het schrijven van haar boeken enorm veel vooronderzoek doet en dat het een hele klus is om dat tot een niet al te dik boek te verwerken. Mijn interesse was gewekt, deze Annejet van der Zijl, daar herken ik veel van mezelf in.

En zo kwam het dat ik vrij snel daarna bij een kringloop het boek Sonny Boy tegen kwam, het kocht en er na thuiskomst meteen in begon te lezen, ondanks dat ik na het lezen van de omslag nog altijd verwachtte een zoet, triest liefdesverhaal te gaan lezen, iets waar mijn interesses absoluut niet liggen. Maar wat was dat een goede keuze geweest en wat heb ik een respect voor Annejet van der Zijl gekregen.

Wie een romantisch verhaal over een onmogelijke liefde verwacht wordt inderdaad nogal teleurgesteld. Weliswaar speelt dat inderdaad een rol in dit boek, maar we volgen vooral het leven van Rieka en Waldemar dat fungeert als een soort kapstok waaraan de geschiedenis van Suriname en de Tweede Wereldoorlog wordt opgehangen. En denk nu niet: geschiedenis, moeilijk, saai. Nee, Annejet van der Zijl weet de geschiedenis op een heel luchtige, begrijpelijke wijze te brengen zonder dat het kinderlijk wordt en op een dusdanige manier waardoor het voelt alsof je de Tweede Wereldoorlog zelf beleeft. En dat is ook haar bedoeling geweest. Zo is in het nawoord te lezen: "... hoe je door een 'kleine', persoonlijke geschiedenis als uitgangspunt te nemen, de 'grote', algemene geschiedenis invoelbaar en begrijpelijk kan maken. En misschien belangrijker nog, die kan ontdoen van clichés en morele (voor)oordelen die latere generaties eroverheen gelegd hebben...". Wat dat laatste betreft maakt ze duidelijk dat iedereen die de oorlog niet heeft beleefd eerder zwart/wit denkt over goed en fout, terwijl mensen die de oorlog hadden meegemaakt in de meeste gevallen veel genuanceerder zijn geweest en eerder in grijstinten oordeelden. Hoe dan ook, met dit nawoord sloeg ze bij mij precies de spijker op de kop. Ze heeft bij mij inderdaad dat weten te bereiken wat ze bij de lezer wilde bereiken.

Voor de lezer kan het soms moeilijk zijn om bij dergelijke boeken met zekerheid te zeggen wat fictief is en wat niet. Maar, wat ik heerlijk vond van dit boek is dat objectiviteit overal aanwezig is en dat er geen fictieve zijstraten genomen worden. Alle informatie heeft ze vergaard middels onderzoek en daardoor weet ze zelfs het lot van Waldemar Nods eindelijk boven water te krijgen, iets wat de familie destijds niet gelukt is.

Naar aanleiding van dit boek, maar ook vanwege dodenherdenking op 4 mei, heb ik de verfilming van dit boek ook gekeken. Voor de liefhebbers van een romantisch liefdesverhaal is de film te verkiezen boven het boek, maar voor mij als lezer met een voorliefde voor historische feiten gaat mijn voorkeur toch echt naar het boek uit.

En nu op naar het volgende boek van Annejet van der Zijl! Want inmiddels heeft mijn boekenplank zich uitgebreid met De Amerikaanse prinses.