Frankusstein, geen chicklit!

Jeanette Winterson Frankusstein (een liefdesverhaal)
De titel doet denken aan een chicklitverhaal, een romantisch verhaal voor vrouwen die hiervan houden. Maar het verhaal is dat juist niet. Het is een intelligente roman over een verkenning voor jou, als lezer over diverse thema’s.
Hoe denk je over het man en vrouw zijn, het genderneutraal zijn, het kiezen van je eigen gender, hoe jij staat tegenover een verlenging van jouw leven of zelfs het voortleven met of zonder jouw lichaam. Ook de robot speelt een rol, zowel als fenomeen om je te helpen in je dagelijkse leven of als sekspartner, maar ook als mogelijke gelijkwaardige tegenspeler van de mens. Het is een verhaal over de mens van nu gesitueerd in de toekomst. Wat zal er met zijn lichaam en geest mogelijk gebeuren? Het speelt in op de angsten voor de dood en de verwachtingen van levensverlenging in de toekomst en hoe die er uit zal zien.
Deze thema’s spelen door het verhaal dat zich in het verleden en heden afspeelt. In het verleden verblijven Shelley met zijn vrouw Mary, Byron met zijn vriendin Claire en een arts aan het meer van Genève. Het regent er dagenlang en men heeft als spel bedacht dat ieder een verhaal zal schrijven. Voor Mary wordt dat natuurlijk ‘Victor Frankenstein’. Deze Frankenstein die in Mary’s verhaal tot leven komt door elektriciteit, duikt in verschillende verhaalfragmenten op, o.a. in een dolhuis, een krankzinnigeninstituut in Bedlam in 1818. Hieruit ontsnapt hij en trekt de wereld in.

In onze tijd ontmoet Dr. Ryan (Ry) Shelley op een Roboticabeurs Ron Lord, de promotor van seksrobots. Het gezelschap wordt uitgebreid met Victor Stein en Claire. (Let op de namen, Winterson speelt een spel met de namen uit heden en verleden). Dr. Ryan Shelley was een vrouw, Mary!, maar zij heeft haar borsten weg laten nemen en gebruikt testosteron. Haar bovenstuk is mannelijk, haar onderstuk vrouwelijk en dat wil hij zo houden. Er ontstaat een relatie tussen Ry en Victor. Victor Stein is de exponent van de optimistische levensverwachting. Hij is bezig in een laboratorium onder de grond om te kijken of hersenen zelfstandig voort kunnen leven. Hersenen kunnen niet horen, niet kijken, maar ze kunnen wel data lezen op internet. Victor wil een robot bezielen met mogelijk een menselijke geest.

Roald Dahl schreef ooit een verhaal ‘William en Mary in Op weg naar de hemel waarin William zijn hersenen met een oog ter beschikking van de wetenschap stelde. Mary mocht van hem nooit roken en nadat de hersenen op een vloeistof gezet zijn, komt zij hem regelmatig opzoeken om sigarettenrook in zijn oog te blazen.

“Frankusstein’ is een geweldig boek waarin op een intelligente manier gespeeld wordt met onze doodsangsten en hoe we de dood mogelijkerwijs kunnen overwinnen. Winterson verpakt dat in twee verhalen, met personen die verwante trekken hebben. Het is een boek dat zeker de moeite waard is om twee keer te lezen en uitnodigt tot discussie. Uitstekend voor leesclubs!

Martine Pe.