Opnieuw een boeiende duik in het verleden

Het is ondertussen 28 jaar geleden dat de originele Engelstalige versie van Pilaren van de aarde verscheen en 10 jaar sinds publicatie van de opvolger, Brug naar de hemel. De roep van fans om nog een vervolg deed Ken Follett (1949) besluiten om naar Kingsbridge terug te keren. Pilaren van de aarde speelde in de 12de eeuw, Brug naar de hemel in de 14de, en dit keer vangen we met Het eeuwige vuur aan in het midden van de 16de eeuw, wanneer een jonge Elizabeth Tudor de troon zal gaan bestijgen.

“De meeste mensen gingen tweemaal per jaar in bad, in het voor- en in het najaar, maar prinsessen waren veeleisend, en Elizabeth baadde vaker.”

Ned Willard en Margery Fitzgerald zijn in 1558, wanneer het boek aanvangt, twee jonge mensen uit Kingsbridge, en ze willen met elkaar trouwen. Ze kusten elkaar voor het eerst achter de graftombe van prior Philip, de man die ooit besloot in Kingsbridge een kathedraal te gaan bouwen. Maar Ned is protestants en Margery katholiek. Het protestantisme is op dat ogenblik nog steeds verboden in Europa en de vermeende ketters worden vervolgd en op de brandstapel geplaatst. Margery’s vader weet van de overtuiging van de Willards en kiest een katholieke bruidegom uit voor haar. Alhoewel beide jonge mensen hierover verbolgen zijn, hebben ze geen andere keuze dan zich te schikken naar de wensen van Margery’s vader.

Neds familie ontkomt niet aan de haat van de katholieken en ziet zichzelf hierdoor verarmen. Het doet Ned besluiten zijn leven in dienst te stellen van het protestantisme, een strekking die ook de kersverse koningin Elizabeth aanhangt. Onder haar regime keert het tij voor de protestanten maar fanatieke katholieken blijven werken aan plannen om de katholieke Maria Tudor op de troon te krijgen. Ned helpt Elizabeth en spoort katholieken op die het op haar voorzien hebben. Deze groep wordt actief gesteund door de paus, Frankrijk en Spanje. Margery van haar kant helpt katholieken door in het geheim priesters het land binnen te smokkelen die het geloof in stand helpen houden. Alhoewel Ned en Margery in verschillende kampen zitten, brengen de gebeurtenissen hen toch telkens weer naar elkaar toe.

Ken Follett maakt voor dit boek gebruik van een recept dat hij ook eerder succesvol toepaste. Hij weeft fictieve personen en waargebeurde feiten in elkaar en maakt van deze personen toeschouwers of deelnemers, zonder dat zij de geschiedenis beïnvloeden. De hoofdpersonages zijn jong als het boek aanvangt en staan aan het eind van hun leven als het boek eindigt, en als lezer smaak je het genoegen om een leven lang met hen mee te mogen lopen in goede en kwade momenten. Alhoewel Kingsbridge opnieuw een rol speelt, is deze rol dit keer niet erg uitgesproken. Er moet immers geen kathedraal meer worden gebouwd, en de godsdienstrellen spelen zich niet alleen in Kingsbridge af. Daarom neemt Follett de hoofdpersonen ook mee naar Sevilla, Parijs, Londen, Antwerpen en nog een aantal andere plaatsen.

Dit boek is met zijn 860 bladzijden niet dun maar toch merkelijk dunner dan de beide voorgaande delen. Toch voelt dit juist aan want op het einde is het verhaal ook helemaal uitverteld. Het werd vertaald door Joost van der Meer en William Oostendorp die al vaker samen boeken van Follett en andere auteurs vertaalden. Net zoals de beide voorgaande delen is het boek los te lezen. Met de vorige delen heeft het slechts de fictieve locatie Kingsbridge gemeen. Verder mag de lezer genieten van Folletts meeslepende schrijfstijl, personen die stuk voor stuk genoeg om het lijf hebben om als echt ervaren te worden (en velen hebben ook echt bestaan), en een realistisch zestiende-eeuws decor waarin niets verzonnen lijkt. De fans van de vorige twee boeken zullen opgetogen zijn met dit derde deel, dat helemaal brengt wat ervan verwacht wordt. Nieuwe lezers van Folletts historische fictie wezen gewaarschuwd: dit is hoogst verslavende literatuur.