Notities van een boze man

“Ik ben een zieke man. Ik ben een boze man. Een onaantrekkelijke man.’ Met deze woorden opent Dostojevski de “Aantekeningen uit het ondergrondse” .
De auteur vertelt het verhaal van een man die zich uit het openbare leven heeft teruggetrokken. Hij verlaat nauwelijks nog zijn woning, of eigenlijk is het meer een ondergronds hol. In deze treurige duisternis broedt de man zijn ideeën uit, en schrijft ze op voor een niet bestaand publiek dat steevast wordt aangeduid met “heren”. -

“Aantekeningen uit het ondergrondse” bestaat uit twee delen. Het eerste deel is een uitgebreide monoloog van de verteller, waarin voornamelijk geredeneerd wordt. De monoloog van het eerste deel van de “Aantekeningen uit het ondergrondse” wordt gevolgd door een herinnering van de ondergrondse man aan een beslissende episode in zijn leven, getiteld ‘Naar aanleiding van natte sneeuw’. Die vertelling is magnifiek. Niet langer wordt de mensheid in staat van beschuldiging gesteld, maar de ondergrondse man zelf – door zichzelf. Dostojevski maakt in dit tweede deel moeiteloos voelbaar wat er achter de wereldwijze, cynische woordenstroom van zijn verteller ligt: een radeloos verlangen naar liefde.

De “Aantekeningen uit het ondergrondse” zijn vooral inhoudelijk experimenteel, en hun toon dramatisch, met een koortsige openhartigheid, met een verhaal dat samen te vatten is in een aantal crises.