Lezersrecensie
Het raadsel Spinoza
Irvin David Yalon (Washington D.C., 13 juni 1931) is een Amerikaanse schrijver en psychiater en existentieel therapeut.
Hij schreef meerdere romans naast Het raadsel Spinoza o.a. Nietzsches tranen en Mamma en de lessen van de ziel.
Wat is Het raadsel Spinoza? Het raadsel dat Spinoza (1632 – 1677) was voor de rabbijnen en de parnassim, n.l. hoe hij zich al van jongs af aan met zijn intelligente kritische vragen onafhankelijk tegenover hen opstelde en zich uiteindelijk van hen losmaakte. Of ook het raadsel, zoals zijn vriend Franco in dit boek Spinoza vraagt, waarom hij niet eerder en uit eigen beweging uit de joodse gemeenschap was gestapt en alle schande en rampzaligheid over zich moest afroepen.
In Het raadsel Spinoza wordt het leven Spinoza wordt afgewisseld met 16 hoofdstukken uit het leven van Alfred Rosenberg (1893 – 1946), vanaf het eind van zijn middelbare schooltijd in Reval in Estland, zijn ontwikkeling tot antisemitisch ideoloog van de nazipartij, tot het eind van de oorlog. Daarbinnen is het hoofdthema zijn preoccupatie met Spinoza. Rosenbergs probleem is: het raadsel Spinoza. Hoe kon een jood zo’n genie zijn.
Eén van de belangrijkste ‘vondsten’ van de Irvin Yalon is dat hij voor beide hoofdpersonen van de roman een personage bedacht dat hij de rol van psycho-(filo-)therapeut kan geven.
Het grootste deel van Het raadsel Spinoza bestaat uit dialogen. Rosenberg ontmoet en raakt bevriend met psychiater Friedrich Pfister die hem nog als kind heeft gekend. Friedrich Pfilser, die inmiddels een psychoanalyticus in opleiding is, probeert hem nu therapeutisch te helpen. Daarbij worden – vanwege Rosenbergs Spinozafascinatie – ook delen van Spinoza's Ethica ingezet
Spinoza houdt contact met de jonge jood Franco, die na zijn verbanning zijn laatste connectie met het jodendom is. Deze vriendschappen doen kunstmatig aan en lijken op de relatie die een psychotherapeut en een patiënt aangaan.
Het is heel mooi dat er eens een moderne roman wordt gebracht waarin Spinoza zo’n centrale en zelfs dubbelrol vervult: het raadsel dat hij voor zijn directe omgeving is én het raadsel dat hij voor een nazi vormt.
Yalom heeft veel aandacht voor het uiteenzetten van zijn eigen ideeën. Dat zijn vooral psychotherapeutische ideeën: een eerlijk en gelijkwaardig tweegesprek is heilzaam; het heden is belangrijker dan het verleden; en het is nodig dat je verantwoordelijkheid neemt voor wie je bent en hoe je de wereld ziet.
Het Raadsel Spinoza is een boeiende roman, vlot geschreven en met ideeën die tot nadenken stemmen
Hij schreef meerdere romans naast Het raadsel Spinoza o.a. Nietzsches tranen en Mamma en de lessen van de ziel.
Wat is Het raadsel Spinoza? Het raadsel dat Spinoza (1632 – 1677) was voor de rabbijnen en de parnassim, n.l. hoe hij zich al van jongs af aan met zijn intelligente kritische vragen onafhankelijk tegenover hen opstelde en zich uiteindelijk van hen losmaakte. Of ook het raadsel, zoals zijn vriend Franco in dit boek Spinoza vraagt, waarom hij niet eerder en uit eigen beweging uit de joodse gemeenschap was gestapt en alle schande en rampzaligheid over zich moest afroepen.
In Het raadsel Spinoza wordt het leven Spinoza wordt afgewisseld met 16 hoofdstukken uit het leven van Alfred Rosenberg (1893 – 1946), vanaf het eind van zijn middelbare schooltijd in Reval in Estland, zijn ontwikkeling tot antisemitisch ideoloog van de nazipartij, tot het eind van de oorlog. Daarbinnen is het hoofdthema zijn preoccupatie met Spinoza. Rosenbergs probleem is: het raadsel Spinoza. Hoe kon een jood zo’n genie zijn.
Eén van de belangrijkste ‘vondsten’ van de Irvin Yalon is dat hij voor beide hoofdpersonen van de roman een personage bedacht dat hij de rol van psycho-(filo-)therapeut kan geven.
Het grootste deel van Het raadsel Spinoza bestaat uit dialogen. Rosenberg ontmoet en raakt bevriend met psychiater Friedrich Pfister die hem nog als kind heeft gekend. Friedrich Pfilser, die inmiddels een psychoanalyticus in opleiding is, probeert hem nu therapeutisch te helpen. Daarbij worden – vanwege Rosenbergs Spinozafascinatie – ook delen van Spinoza's Ethica ingezet
Spinoza houdt contact met de jonge jood Franco, die na zijn verbanning zijn laatste connectie met het jodendom is. Deze vriendschappen doen kunstmatig aan en lijken op de relatie die een psychotherapeut en een patiënt aangaan.
Het is heel mooi dat er eens een moderne roman wordt gebracht waarin Spinoza zo’n centrale en zelfs dubbelrol vervult: het raadsel dat hij voor zijn directe omgeving is én het raadsel dat hij voor een nazi vormt.
Yalom heeft veel aandacht voor het uiteenzetten van zijn eigen ideeën. Dat zijn vooral psychotherapeutische ideeën: een eerlijk en gelijkwaardig tweegesprek is heilzaam; het heden is belangrijker dan het verleden; en het is nodig dat je verantwoordelijkheid neemt voor wie je bent en hoe je de wereld ziet.
Het Raadsel Spinoza is een boeiende roman, vlot geschreven en met ideeën die tot nadenken stemmen
3
Reageer op deze recensie
Meer recensies van maxima
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
