Uitsluitend slachtoffers

Het is winter in Stockholm. Commissaris Ewert Grens heeft nog stapels mappen met onopgeloste zaken op zijn bureau liggen wanneer er plotseling drieënveertig Roemeense straatkinderen voor het politiebureau staan. De kinderen zijn even tevoren uit een rode bus gedumpt en denken dat ze in Schotland zijn. Tegelijkertijd wordt er in de kelder van het ziekenhuis het verminkte lijk van een vrouw gevonden. Bij het oplossen van de moord worden Grens en zijn collega’s naar een gigantisch gangenstelsel onder de stad gevoerd dat bevolkt wordt door weggelopen kinderen, voormalig psychiatrische patiënten en verslaafden.
Het meisje onder de straat is het vierde boek van Roslund & Hellström die eerder Vaderwraak, Kluis 21 en De uitlevering schreven. Voor mij is het een eerste kennismaking met het schrijversduo. Ik las dat Roslund van huis uit documentairemaker is en dat Hellström oprichter is van een organisatie die ex-criminelen helpt met de terugkeer naar de maatschappij. Dat verklaart veel. Het meisje onder de straat is eerder een pamflet dan een thriller. Alles in het boek moet duidelijk maken dat de maatschappij tekortschiet en dat het rijke Zweden het niet beter doet dan het corrupte Oost-Europa. De personages zijn bijna zonder uitzondering tragisch, slachtoffers.
Hoofdpersoon Ewert Grens, die ook in eerdere boeken voorkomt, is een ongrijpbare, weinig communicatieve commissaris die aan slapeloosheid lijdt en wiens geliefde door zijn schuld in het ziekenhuis ligt weg te kwijnen. De koster van de kerk – waar de daklozen soms hun heil zoeken – en de sociaal werkster doen wat ze kunnen, maar het is dweilen met de kraan open. En de bewoners van het ondergrondse Stockholm zijn pas met recht slachtoffer van een maatschappij die geen oog voor de zwakken heeft.
De enige ‘normale’ mensen zijn Grens’ assistenten Sven Sundkvist en Mariana Hermansson, alhoewel zij weer slachtoffer zijn van hun nukkige, ongrijpbare chef. Veel kommer en kwel dus, en nauwelijks suspense. De opbouw in vele korte hoofdstukken en het switchen tussen ‘ toen’ en ‘nu’ moet dat gebrek aan spanning compenseren, maar om op het puntje van je stoel te gaan zitten gebeurt er niet genoeg en zijn er te weinig verrassende plotwendingen.
Misschien hebben Roslund & Hellström wel geen echte thriller willen schrijven – wat hun goed recht is – maar ook voor een roman halen ze maar een magere voldoende. De stijl is apart, de montage van heden en verleden handig, maar er worden te veel pretentieuze filosofietjes gelanceerd en bovendien wemelt het van de herhalingen opdat de lezer niet vergeet hoeveel onrecht er in de wereld geschiedt.
Roslund & Hellström hebben een aanklacht willen schrijven tegen kinderhandel, jeugdprostitutie en een maatschappij die haar problemen liever dumpt dan dat ze die oplost. Daarin zijn ze uitstekend geslaagd. De wereld is slecht en mijn beeld van Stockholm is niet meer wat het was. Qua waardering zit ik tussen de twee en drie sterren. Aangezien Crimezone niet aan halfjes doet, krijgen de schrijvers het voordeel van de twijfel.