een knap semi-autobiografisch debuut over de zoektocht naar identiteit van een dochter van een getraumatiseerde Joodse man.

“ ‘De oorlog bestaat nog steeds’, zei hij, ‘en zolang wij bestaan, zal de oorlog bestaan’ ”

Een oorlogsroman. Of tenminste een roman over de gevolgen van de oorlog. Niet alleen de directe gevolgen voor de Joodse slachtoffers, maar zelfs indirect op de tweede generatie. ‘Rivka’ is een verhaal over een zoektocht. Een zoektocht naar het verleden, maar daarmee ook een zoektocht naar zichzelf.

Het boek is ingedeeld in twee delen. Deel 1 speelt in 1995, in deel 2 verspringt de tijd 10 jaar en leven we in 2005. De hoofdstukken worden afgewisseld door hoofdstukken uit het verleden. Er wordt een inkijkje gegeven in de oorlogsjaren en onderduiktijd van Isaac. Naarmate het verhaal vordert, komt de lezer steeds meer te weten over de oorlog en de gevolgen daarvan voor Isaac. Wat dat betekent voor Rivka wordt ook steeds duidelijker. Maar ook Daniel blijkt de gevolgen van deze tijd met zich mee te dragen.

De personages worden mooi omschreven. Isaac is een lastige man om mee te leven. Niet een heel sympathiek persoon zo op het eerste gezicht. Gedurende het verhaal kreeg ik echter steeds meer begrip voor zijn manier van handelen, hoewel ik het niet goedkeur. Isaac probeert zijn verleden te verwerken door over zijn ervaringen te vertellen, tot in de details. Rivka is zijn lievelingetje en andersom is zij enorm op haar vader gericht. Al heel jong voelt zij de drang om haar vader te beschermen. Zo worden de trauma’s van vader al heel jong overgedragen op zijn dochter.
Ook van Rivka krijgt de lezer een compleet beeld. Haar twijfels, haar bindingsangst en haar onzekerheden maken haar menselijk.
Daniel blijkt niet alleen de oudere, flamboyante man te zijn die zijn pleziertjes zoekt met jonge vrouwen. Ook hij krijgt een verleden.

“Je bent bang voor het overweldigende gevoel dat de liefde kan oproepen. Bang voor de pijn van het afscheid, Rivka, nog voordat iemand zich goed en wel bekend heeft gemaakt. Arme ziel.”

Femmetje de Wind weet goed te omschrijven welke gevolgen de tweede generatie, geboren na de oorlog, nog dagelijks van deze tijd kan ondervinden. Zelf is zij ook dochter van een Joodse vader, de roman is semi-autobiografisch. Twee ooms van Rivka en haar oma, geen van allen teruggekeerd uit de oorlog, functioneren voor Rivka als een soort geweten. Het meisje heeft deze mensen nooit gekend, maar blijkbaar spelen ze nog steeds een grote rol in haar leven.
Bijzonder vond ik ook om te lezen over de gewoonten en regels van het Jodendom. Ik ben hier wel enigszins in thuis, zo wist ik bijvoorbeeld dat alleen vrouwen het Jodendom door kunnen geven aan hun kinderen. Maar dat dit zo’n impact kan hebben op de kinderen, dat wist ik niet. Rivka’s moeder is niet-Joods en dus is zij een zogenoemde ‘vaderjood’. Rivka kan het Jodendom dus niet doorgeven aan haar kinderen. Dit veroorzaakt een deel van haar identiteitscrisis. Want wat is zij nu eenmaal? Zij is geen Jood, maar ook geen niet-Jood…

Het thema ‘vluchten’ komt elke keer terug in het boek. Verschillende personages krijgen hier op diverse manieren mee te maken. Zo vlucht Rivka elke keer weer als iemand te dichtbij komt. Isaac is natuurlijk letterlijk uit die trein gevlucht, maar ook vlucht hij nog steeds in zijn verhalen.

“Heb je wel eens bedacht dat het wellicht net als bij je vader in jou zit om steeds weer te willen vluchten? Dat jouw drang om te ontsnappen bijna een voorwaarde is om te leven? En dat innerlijke tevredenheid, geluk, zo je het wilt noemen, onmogelijk is als je die angst niet eerst bedwingt?”

‘Rivka’ leest heel vlot en prettig. Er worden af en toe wat Joodse termen doorheen gegooid, maar eigenlijk is het steeds wel duidelijk wat er bedoeld wordt. Het gaf naar mijn mening wel wat jeu aan het verhaal.
Er zit ook een zekere spanning in het verhaal, waardoor je het boek snel uit wilt lezen. Ik was toch wel heel nieuwsgierig hoe het nu zat en wat er met Rivka en Daniel zou gaan gebeuren.

www.wieschrijftblijft.com