Recensie Historie van mejuffrouw sara

Toen de stemmen staakten moest mijn stem de doorslag geven, en daardoor hebben we met zijn allen aan Sara Burgerhart gezeten. Zo ook ik, simultaan met Jacob de Zoet van Mitchell dat in dezelfde periode speelt en waarin Sara Burgerhart zelfs eventjes wordt genoemd. Alleen, Mitchell zet vraagtekens bij alle waarden en normen van die tijd, wat Wolff en Deken duidelijk niet doen. Grappig om tegelijk twee boeken te lezen die onderling zo contrasteren!

De schrijfsters kenden duidelijk hun Richardson, die ook epistolaire romans schreef, maar dan wel veel sentimenteler. Ze geloofden ook duidelijk in de ratio en andere burgerlijke deugden, maar zonder al te didactisch te worden. De dames wilden duidelijk de meiskes van hun tijd een voorbeeld stellen, maar zijn niet eens zo heel moralistisch. Het is kortom best een goed leesbaar en levendig boek, en heeft de tand des tijds best goed doorstaan: het was voor die tijd ook heel modern, en is in alle talen vertaald.

Maar ja, ook goed opgeschreven deugdzaamheid blijft deugdzaamheid, ook fris opgeschreven verheerlijking van burgerdeugden blijft verheerlijking van burgerdeugden. En daar is op zichzelf niets tegen, alleen IK hou er niet van. Ik hou nu eenmaal meer van boeken waarin wordt geworsteld met de bestaande normen en waarden, waarin braafheid ook een barst vertoont. Ik hou meer van rimpelingen dan van rimpelloos oppervlak. De relatief rimpelloze en relatief harmonische wereld van Wolff en Deken is gewoon niet een wereld waarin ik geloof. En mede daarom hou ik ook niet zo van eenduidige levenslessen, hoe levendig ze ook opgeschreven mogen zijn.

Kortom: natuurlijk is dit boek goed geschreven, zeker voor zijn tijd, en natuurlijk geeft het ook een mooi tijdsbeeld. En het is zonder meer knap hoe Wolff en Deken elke briefschrijver een duidelijk eigen stem geven. Maar nu ik Sara Burgerhart (soms vluchtig) heb herlezen merk ik toch dat het niet mijn smaak is. Dat is Jacob de Zoet van Mitchell veel meer. Wat niet betekent dat dit boek objectief beter zou zijn: het is alleen maar meer mijn smaak. Drie duimpjes dus: best goed dus, maar (in mijn beleving althans) geen topper.