Lezersrecensie
Krankzinnige en totaal ongeremde verbeelding
(Eerder gerecenseerd op Goodreads, februari 2016)
Dit was alweer mijn vierde Airaatje in korte tijd, en hij smaakte weer opperbest. Hij blijft mij verrassen: geen enkel Aira-boekje lijkt op een ander Aira-boekje, elk Airaatje is op zijn geheel eigen wijze onnavolgbaar, onvoorspelbaar en niet na te vertellen zo maf.
Dit boekje bijvoorbeeld begint met de mededeling dat het zal vertellen hoe de ik-figuur een non werd. Tja, moet kunnen, ook al lijkt de hoofdpersoon een man, alleen: daar GAAT het vervolgens niet over. Als lezer sta je dus meteen op het verkeerde been, en ook in het vervolg word je steeds weer op het verkeerde been gezet. Bijvoorbeeld omdat de ik-figuur César Aira heet en het verhaal toch echt te surrealistisch is om autobiografisch te zijn. Of omdat deze César soms als meisje wordt aangesproken en soms als jongetje, en ook allerlei filosofische begrippen beheerst hoewel hij/zij zes is en aanvankelijk niet eens kan lezen. En ook omdat de plot de ene krankjoreme wending na de andere vertoont, waarbij fantasie en werkelijkheid ook nog eens dwars door elkaar heen lopen.
Wat mij dan fascineert is vooral hoe je als lezer wordt meegezogen in een wereld van ongeremde fantasie en verbeeldingskracht. Een wereld die zich totaal niet stoort aan de conventies van de 'normale' wereld van de volwassenen. Of zoals de ik-figuur zegt: 'That was the key difference, the abyss that separated us. I had a real life completely separated from beliefs, from the common reality made up of shared beliefs...'. Het boekje gaat naar mij idee de hele tijd over die 'andere' wereld en de dubbelzinnige dromen van geluk die deze biedt. Aira schrijft mooi over dat gedroomde geluk: 'That happines had a color: rose-pink. The pink of the sky as a sunset, a vast, transparent, faraway pink whose absurd apparition represented my life. I was vast, transparent and faraway, and my absurd life represented the sky. Living was painting: coloring myself with the pink of the inexplicably suspended light...'. Helemaal probleemloos is dat geluk niet: de roze kleur van deze droom roept b.v. associaties op met een vergiftigd aarbeienijsje dat de kleine César als nog jonger kind at, en de droomwerelden voelen vaak ook angstig en onwerkelijk aan. Maar ze zijn wel opmerkelijk intens en origineel, en daardoor meeslepend. 'Living was painting' lijkt mij bovendien niet alleen een mooi credo van de kunstenaar Aira, maar ook een benijdenswaardige gemoedstoestand.
Ja, ik weet het: jezelf verliezen in de oneindigheid van kinderlijke fantasie is niet praktisch, en voor brave ouwe burgermannen als ik ook niet haalbaar. Maar door dit boekje had ik toch voor even de illusie dat ik het kon, en dat was verre van onprettig. Op naar mijn vijfde Airaatje, want ik heb er nog lang niet genoeg van!
Dit was alweer mijn vierde Airaatje in korte tijd, en hij smaakte weer opperbest. Hij blijft mij verrassen: geen enkel Aira-boekje lijkt op een ander Aira-boekje, elk Airaatje is op zijn geheel eigen wijze onnavolgbaar, onvoorspelbaar en niet na te vertellen zo maf.
Dit boekje bijvoorbeeld begint met de mededeling dat het zal vertellen hoe de ik-figuur een non werd. Tja, moet kunnen, ook al lijkt de hoofdpersoon een man, alleen: daar GAAT het vervolgens niet over. Als lezer sta je dus meteen op het verkeerde been, en ook in het vervolg word je steeds weer op het verkeerde been gezet. Bijvoorbeeld omdat de ik-figuur César Aira heet en het verhaal toch echt te surrealistisch is om autobiografisch te zijn. Of omdat deze César soms als meisje wordt aangesproken en soms als jongetje, en ook allerlei filosofische begrippen beheerst hoewel hij/zij zes is en aanvankelijk niet eens kan lezen. En ook omdat de plot de ene krankjoreme wending na de andere vertoont, waarbij fantasie en werkelijkheid ook nog eens dwars door elkaar heen lopen.
Wat mij dan fascineert is vooral hoe je als lezer wordt meegezogen in een wereld van ongeremde fantasie en verbeeldingskracht. Een wereld die zich totaal niet stoort aan de conventies van de 'normale' wereld van de volwassenen. Of zoals de ik-figuur zegt: 'That was the key difference, the abyss that separated us. I had a real life completely separated from beliefs, from the common reality made up of shared beliefs...'. Het boekje gaat naar mij idee de hele tijd over die 'andere' wereld en de dubbelzinnige dromen van geluk die deze biedt. Aira schrijft mooi over dat gedroomde geluk: 'That happines had a color: rose-pink. The pink of the sky as a sunset, a vast, transparent, faraway pink whose absurd apparition represented my life. I was vast, transparent and faraway, and my absurd life represented the sky. Living was painting: coloring myself with the pink of the inexplicably suspended light...'. Helemaal probleemloos is dat geluk niet: de roze kleur van deze droom roept b.v. associaties op met een vergiftigd aarbeienijsje dat de kleine César als nog jonger kind at, en de droomwerelden voelen vaak ook angstig en onwerkelijk aan. Maar ze zijn wel opmerkelijk intens en origineel, en daardoor meeslepend. 'Living was painting' lijkt mij bovendien niet alleen een mooi credo van de kunstenaar Aira, maar ook een benijdenswaardige gemoedstoestand.
Ja, ik weet het: jezelf verliezen in de oneindigheid van kinderlijke fantasie is niet praktisch, en voor brave ouwe burgermannen als ik ook niet haalbaar. Maar door dit boekje had ik toch voor even de illusie dat ik het kon, en dat was verre van onprettig. Op naar mijn vijfde Airaatje, want ik heb er nog lang niet genoeg van!
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nico van der Sijde
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
