Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Sierijke verhouding tot de eigen sterfelijkheid

Nico van der Sijde 14 februari 2016
Ik had dit boek al een tijd in huis, en toen Bauchau onlangs overleed (op 99-jarige leeftijd) dacht ik: 'Het moet er maar eens van komen'. Temeer omdat ik door allerlei verspreide artikelen over Bauchau nogal benieuwd was geraakt: een obscuur schrijver; in het dagelijks leven psycho-analyticus; kennelijk vervuld van de overtuiging dat kunst en psycho-analyse veel meerwaarde kunnen hebben voor ons geestelijk welzijn.... Dat moest wel interessant zijn! Welnu, interessant was dit boek zeker, zij het naar mijn smaak vaak wat omslachtig en ongrijpbaar, en in mijn beleving ook lang niet zo briljant als in veel juichartikelen is beweerd. Maar er staan wel een aantal echt beeldschone passages in, en het slot vond ik sterk. Bovendien vond ik het thema intrigerend en ook intrigerend uitgewerkt.

Hoofdpersoon is een oude en van eigen sterfelijkheid doordrongen man, die van nabij volgt hoe zijn schoondochter worstelt met een ongeneeslijke en dodelijke ziekte. Maar pregnant is vooral hoe deze oude man daarbij terugdenkt aan Stéphane, zijn vriend uit de oorlog en een bijna mythische verpersoonlijking van elegantie, lichtheid, leven en licht, en Shadow, een Russiche nazi en een bijna mythische verpersoonlijking van zwaarte, duisternis, verval en dood. In WO II hebben beide figuren een confrontatie op leven en dood beleefd waarvan de hoofdpersoon niets heeft gezien en begrepen, maar hij herbeleeft deze confrontatie niettemin voortdurend via diverse nauwelijks begrepen beelden in zijn onderbewuste en in zijn dromen. En via die beelden, en via vermoedens over hoe zijn schoondochter worstelt met haar ziekte, komt de oude man uiteindelijk tot een even broos als mooi inzicht: het inzicht dat het wellicht soms, voor even, mogelijk is om een lichte en sierlijke verhouding te vinden tot je eigen sterfelijkheid.

Dat inzicht vond ik mooi verwoord, en sommige van de metaforen en beelden vond ik treffend en enkele malen zelfs ijzersterk. Sommige echter ook niet, en enkele keren werd ik wat moe omdat alles tot metafoor en allegorie verwordt: vastzitten in het verkeer op de ringweg wordt een beeld voor vastzitten in de vicieuze cirkel des levens, vuil op de Parijse straten wordt een metafoor voor verval en dood, en ga zo maar door. Dat vond ik 'overdone'. Tevens vond ik nogal wat zinnen enigszins richtingloos: dat leidt m.i. nogal af van de kern van het boek. Maar die kern vond ik dus overtuigend. Ik heb Maalstroom dus met genoegen gelezen, en over enige tijd lees ik vast nog wel een ander Bauchautje.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Nico van der Sijde